"ဘေလာ့လုပ္ၿပီး စာေတြ ေရးစမ္းပါဗ်ာလို႔" တိုက္တြန္းသူေတြက တိုက္တြန္း ခဲ့ၾကတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ တိုက္တြန္းၾကတဲ့ အရင္းႏွီးဆံုးမိတ္ေဆြမ်ားထဲက တစ္ဦးကေတာ့ အေမရိကန္မွာေရာက္ေနတဲ့ ေဒါက္တာေသာင္းတင္ (စာေရးဆရာ လူမ်ိဳးေနာ္)ပါ။ ဇနီးျဖစ္သူက အနီးကပ္ အားေပးတိုက္တြန္းခဲ့ သလို သမီးျဖစ္သူကေတာ့ ယခုဘေလာ့ကို အစမွအဆံုး လုပ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ တယ္။ ေရးမယ္ ေရးမယ္နဲ႔ အခုမွပဲ ေရးျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ ကမာၻမွာ အရည္ အေသြး အေကာင္းဆံုးကၽြန္းထြက္ရွိတဲ့ အမိျမန္မာျပည္နဲ႔ ကၽြန္းပင္ေတြ ၀န္း ရံထားေလ့ရွိခဲ့တဲ့ ေမြးဇာတိ ကန္႔ဘလူၿမိဳ႔ကို အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳ႔လ်က္ ဒီဘေလာ့၏အမည္ကို 'ကၽြန္းသာယာ'လို႔ ေပးလိုက္ပါသည္။
Wednesday, March 27, 2024
ကၽြန္းသာယာသတင္းစဥ္ (၈၇)
Monday, March 25, 2024
ႏ်ဴရိုပီးဒီးယား (ေခၚ) ဦးေႏွာက္က်မ္း
စာအုပ္မိတ္ဆက္
ႏ်ဴရိုပီးဒီးယား(ေခၚ)ဦးေႏွာက္က်မ္းစာအုပ္သည္ သင္၏နားရြက္(၂)ဖက္ၾကားမွာရွိသည့္ အေလးခ်ိန္အားျဖင့္ ၃ ေပါင္ရွိသည့္ 'ဦးေႏွာက္၏ရင္သပ္ရႈေမာ အံ့ၾသဖြယ္ရာခရီးလမ္း'ကိုေခၚေဆာင္သြားမည္ဟု
က်မ္းျပဳစုသူ 'ေဒါက္တာ ခ်ပ္ဒ္လာ'က သူ႔စာအုပ္အမွာစာတြင္ေျပာခဲ့သည္။
ထိုခရီးတြင္ ဦးေႏွာက္ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ထားပံုႏွင့္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား(structure and function)
အျပင္ အာရံုေၾကာမႀကီး(spinal cord)ႏွင့္နာ့ဗ္ဆဲလ္မ်ား(nerve cells)အေၾကာင္း၊ အာရံုေၾကာစနစ္ဆိုင္
ရာသုေတသနျပဳမႈမ်ား(neuroscientific research)အေၾကာင္းမ်ားလည္းပါရွိသည္။
'ေဒါက္တာ ခ်ပ္ဒ္လာ'သည္ ၀ါရွင္တန္တကၠသိုလ္ ဇီ၀အင္ဂ်င္နီယာဌာန(Bioengineering)မွ တြဲဖက္
ပါေမာကၡတဦးျဖစ္ၿပီး ႏ်ဴရိုတက္ကေနာ္ေလာ္ဂ်ီစင္တာ(Neurotechnology Center)အမႈေဆာင္ညႊန္
ၾကားေရးမွဴးလည္းျဖစ္သည္။
အာရံုေၾကာအလံႈ ႔(neural activity)ကိုေထာက္လွမ္းရန္ႏွင့္ထိန္းေၾကာင္းရန္တို႔အတြက္ အီလက္ထေရာ
နစ္ကရိယာ(electronic device) သို႔မဟုတ္ လူ၏အာရံုေၾကာစနစ္ႏွင့္ဆက္သြယ္ေပးနိုင္သည့္နည္းလမ္း (method)တမ်ိဳးမ်ိဳး အစရွိသည္တို႔မွာ ႏ်ဴရိုတက္ကေနာ္ေလာ္ဂ်ီတြင္အက်ံဴး၀င္ေလသည္။
ဦးေႏွာက္ကို နားမလည္ေလာက္ေအာင္ေတြးရႈလ်က္ အေျဖရွာရန္ပေဟဠိျဖစ္ေနၾကသည့္သုေတသ
နပညာရွင္မ်ား၊ ဆရာ၀န္မ်ား၊ သမားေတာ္မ်ားႏွင့္ဒႆနိကေတြးေခၚရွင္မ်ားသည္ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္
ခ်ီရွိခဲ့ၾကသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ဦးေႏွာက္ႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္အသစ္အသစ္ေသာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈတိုင္းက ကၽြန္ုပ္တို႔ကိုစိတ္
၀င္တစားျဖစ္ေစခဲ့ပါသည္။
အာရံုေၾကာစနစ္ဆိုင္ရာထူးေထြဆန္းျပားမႈမ်ားပါရွိသည့္ ဤဦးေႏွာက္က်မ္းစာအုပ္သည္ အခ်က္အ
လက္မ်ားႏွင့္တိက်မွန္ကန္ေသာနားလည္သေဘာေပါက္မႈမ်ား(facts and insights)ကို ေပးစြမ္းပါမည္။
ထို႔အျပင္ မိမိတို႔သိရွိၿပီးျဖစ္သည့္ဦးေႏွာက္ဗဟုသုတမ်ား၏ခိုင္မာမႈႏွင့္ေရွ ႔ဆက္ၿပီးစူးစမ္းေဖာ္ထုတ္ရ
ဦးမည့္ဦးေႏွာက္၏မ်က္ႏွာစာအသစ္မ်ားသတ္မွတ္ေရးကိုလည္း အေထာက္အကူျပဳမည္ျဖစ္သည္။
'ေဒါက္တာ ခ်ပ္ဒ္လာ'သည္ စာဖတ္သူတို႔အား ေအာက္ပါအျဖစ္မ်ားသည့္ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာရံုေၾကာေရာ
ဂါမ်ားႏွင့္ေတြ႔ရခဲသည့္ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာရံုေၾကာေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးအေၾကာင္းကိုရွင္းလင္းေျပာျပထားသည္။
- တစိမ္းတရံစာလက္ေ၀ဒနာ(Alien Hand Disorder)
- ကက္ပ္ဂရတ္စ္ဆင္ထရုမ္း(Capgras syndrome)
- အာ့လ္ဇိုင္းမားစ္ေရာဂါ(Alzheimer's disease)
- ပါ့ကင္စန္စ္ေရာဂါ(Parkinson's disease)
- ေလျဖတ္ျခင္း(Stroke)
အဆိုပါေရာဂါမ်ားကို ေနာက္ဆံုးေပၚဦးေႏွာက္ပံုရိပ္ဖမ္းနည္းစနစ္မ်ား(brain-imaging methods)အသံုး
ျပဳလ်က္ေရာဂါရွာေဖြျခင္းအေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဦးေႏွာက္ဓာတုပစၥည္းမ်ား(neurochemicals)၊
ဦးေႏွာက္ကိုအဆိပ္သင့္ေစနိုင္ေသာပစၥည္းမ်ား(neurotoxins)ႏွင့္အသက္ကယ္ေစနိုင္သည့္ေဆး၀ါးမ်ား(lifesaving drugs)အေၾကာင္းေဆြးေႏြးထားပါေသးသည္။
လူ႔၏အသိ သို႔မဟုတ္ သတိရွိေနျခင္း(consciousness)ဆိုင္ရာက်ယ္ျပန္႔ေသာအေတြးအျမင္မ်ားကိုလည္း
ဤက်မ္းစာအုပ္တြင္ျပည့္ျပည့္စံုစံုဖတ္ရႈၾကရပါမည္။
Sunday, March 24, 2024
စာၾကည့္တိုက္အေၾကြး
ဒီကေန႔မနက္က မိမိတို႔အဖိုးႀကီးအဖြားႀကီးႏွစ္ဦး ဂ်ဴေရာင္းေဒသဆိုင္ရာစာၾကည့္တိုက္ကိုေရာက္
သြားခဲ့ၾကပါတယ္။
ေရာက္သြားရသည့္အေၾကာင္းကေတာ့ စာၾကည့္တိုက္ကို 'ရက္လြန္ေၾကးအေၾကြး' သြားဆပ္တာ
ရယ္ပါ။
အေၾကြးသြားဆပ္ရင္း စာအုပ္ ၂ အုပ္ပါထပ္ၿပီးငွားခဲ့ျဖစ္ပါေသးတယ္။
ပထမတအုပ္က Neuropedia ပါ။
စာအုပ္အမည္ေလးက တိုတိုတုတ္တုတ္နဲ႔ခ်စ္စရာေလးျဖစ္လို႔ ေကာက္ၿပီးကိုင္ၾကည့္မိရာကေနဖတ္
ခ်င္တာနဲ႔ ငွားခဲ့ျဖစ္သြားတယ္။
Neuro နဲ႔ပတ္သက္လာရင္ Neurology တို႔ Neurological တို႔ဆိုသည့္စကားလံုးမ်ားသာ မိမိအေတြ႔
မ်ားခဲ့ၿပီး အခုတခါမွာေတာ့ Neuropedia တဲ့။
စာအုပ္အမည္ေလးက ခပ္ဆန္းဆန္းရယ္။
Pedia(paedia) ဆိုတာ သင္ယူျခင္း၊ ေလ့လာဆည္းပူးျခင္း၊ ပညာ စသျဖင့္အနက္အဓိပၸာယ္ေကာက္
ယူနိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။
ဒီစကားလံုးနဲ႔ဆံုးထားသည့္ေ၀ါဟာရ(စကားလံုး)ကို မိမိတသက္မွာ ပထမဦးဆံုးေတြ႔ဖူးျမင္ဖူးခဲ့တာက
ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း(Encyclopaedia) စာအုပ္မွာလို႔ေျပာရမွာပါ။
Encyclopaedia တလံုးထဲဆိုရင္ 'ပညာစြယ္စံုက်မ္း'လို႔ ျမန္မာအဘိဓာန္စာအုပ္မ်ားတြင္ အနက္ဖြင့္ေရး
ထားၾကပါတယ္။
ေနာက္တအုပ္က The Feeling Good Handbook ပါ။
ဒီစာအုပ္ကို အဓိကစိတ္၀င္စားမိတာက စာအုပ္ေ၀ဖန္သူတဦးေျပာျပထားသည့္ စာအုပ္နဲ႔ပတ္သက္
တဲ့သူရဲ ႔ကိုယ္ေတြ႔ခံစားမႈပါ။
လိုရင္းကိုခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရရင္ "ဒီစာအုပ္က ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးၿပီး ကိုယ့္ၾကမၼာကို ကိုယ္ဖန္တီးနိုင္တဲ့
နည္းလမ္းေတြကို တဆင့္ၿပီးတဆင့္ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်ေျပာျပ(သင္ျပ)ေပးေနသလိုပါပဲ"ဆိုထားလို႔
ျဖစ္တယ္။
"ငါ ဘာျဖစ္လို႔ အခု႔လိုေတြးမိေနတာလဲ။ ဒီလိုမ်ိဳးႀကီးျဖစ္ေနရတာပါလဲ။
ဒါေတြကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ေက်ာ္လႊားၿပီး ငါ့ကိုယ္ကိုေကာင္းေအာင္ေနနိုင္လဲဆိုေတြကို နားလည္သ
ေဘာေပါက္ခဲ့ရပါတယ္" တဲ့။
Saturday, March 23, 2024
ဒီကေန႔ က်ေနာ္'ကိုကိုရဲ'
ကမ ၻာ့ေဒါင္းဆင္ဒရုုမ္းေန႔ [ ေဖ့စ္ဘြတ္မွ ဘေလာ့သို႔ - ၅ ]
မတ္လ ၂၂ ရက္ မေန႔က ကမ ၻာ့ေဒါင္းဆင္ဒရုုမ္းေန႔မွာ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ကမိမိေရးတင္ထားသည့္ MINDS
က မိမိခ်စ္ေသာေဒါင္းဆင္ဒရုမ္းကေလးမ်ားအမွတ္တရစာေလး ေဖ့စ္ဘြတ္မွာျပန္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။
MINDS(Movement for the Intellectually Disabled of Singapore)၏အထူးပညာေရးေက်ာင္းမ်ား၌
ပညာသင္ၾကားေနၾကသည့္ဥာဏ္ရည္မသန္စြမ္းကေလးမ်ား၊ အလုပ္ခြင္သင္တန္းဌာန(Employment
Development Centre) တြင္ တက္ေရာက္ေနၾကသည့္လူငယ္လူရြယ္မ်ားႏွင့္ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရးရိပ္
သာ(Residential Home)မွာ ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကသည့္သက္ႀကီးဥာဏ္ရည္မသန္စြမ္းသူမ်ားထဲမွေဒါင္း
ဆင္ဒရုုမ္းျဖစ္ေနၾကသူမ်ားကို ယခုလိုေန႔မ်ိဳးတြင္ ပိုၿပီးအမွတ္တရျဖစ္မိပါသည္။
Thursday, March 21, 2024
မအို ဘယ္သူရွိပါ့မယ္
ယခုအခါမွာ အသက္ ၆၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ တိုက္ခိုက္ေရးအက္ရွင္မင္းသားႀကီး ဂ်က္ကီခ်န္း၏အိုမင္း
က်ဆင္းလာသည့္ရုပ္ဆင္းအဂၤါအေပၚ သူ႔ပရိသတ္အခ်ိဳ ႔က လိုင္းေပၚတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္းက်ယ္
က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုမႈမ်ားရွိလာခဲ့သည္။
"အဲ ဆံပင္ေတြ ပါးလာလိုက္တာမ်ား"
"နဖူးေပၚမွာလဲ အေရးအေၾကာင္းေတြေပၚေနလို႔ပဲ"
"မ်က္ႏွာကိုလဲၾကည့္လိုက္ပါဦး၊ အေရျပားတြဲက်လာၿပီး ပါးနဲ႔ပါးစပ္ေတြ ရံႈ ႔တြေတာင္ေနၾကၿပီ"
သူ႔လို အစဥ္အၿမဲႀကံ့ခိုင္သန္စြမ္းၿပီး အႏၲရာယ္မ်ားလွသည့္စြန္႔စားခန္းမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ခက္ခက္ခဲခဲ
သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္းသရုပ္ေဆာင္ခဲ့သျဖင့္ လူႀကိဳက္မ်ားေအာင္ျမင္ခဲ့သူတဦးသည္ အခ်ိန္နွင့္အသက္အ
ရြယ္တို႔၏တေရြ ႔ေရြ ႔တိုက္စားမႈေၾကာင့္ "ယခုေတာ့လည္း တကယ္ႀကီးကို အိုစာသြားလိုက္တာမ်ား"
ဟုေျပာဆိုလာၾကသည္။
ေၾသာ္ ခက္ေခ်ၿပီေကာ။
ဂ်က္ကီခ်န္းက သူလို ငါလို အေသြးနဲ႔အသားနဲ႔တည္ေဆာက္ထားသည့္ သက္ရွိလူသားတဦးျဖစ္သည္
ကိုမ်ား ေမ့ေနတတ္ၾကေလၿပီလား မသိႏိုင္ေပ။