I have come back to writing on my blog 'Kyuntharya'.
ကၽြန္းသာယာသို႔ တေက်ာ့ျပန္
မိမိသည္ သတင္းစာ ဂ်ာနယ္ မဂၢဇင္း အစရွိေသာပံုႏွိပ္စာအုပ္စာေစာင္မ်ားတြင္ ႏွစ္ေပါင္မ်ားစြာေရးသားခဲ့ရာမွ ဘေလာ့ (blog) ေခၚ အြန္လိုင္းဂ်ာနယ္သို႔ ေျပာင္းေရးခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေနာက္ ယခုအခါ ျမန္မာျပည္တြင္အလြန္ေခတ္စားေနေသာ လူမႈေရးမီဒီယာ (facebook) သို႔ေျပာင္းလ်က္ မိမိ၏ Physiotherapy ပညာရွင္ဘ၀အေတြ႔အႀကံဳမ်ားႏွင့္ မိသားစုေနထိုင္မႈေလးမ်ားအေၾကာင္းအေတာ္မ်ားမ်ားကို အဆက္မျပတ္မ ွ်ေ၀ေရးသားခဲ့ပါသည္။
သို႔တေစ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္္ ေအာက္တိုဘာလေလာက္မွစၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္တြင္ေရးသားမ ွ်ေ၀ေနျခင္းမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းလ်က္ ပံုႏွိပ္မီဒီယာဘက္သို႔ သံသရာတစ္ပတ္လည္ကာေရာက္ရွိလာခဲ့၏။ ေၾကးမံု ျမန္မာ့အလင္းႏွင့္ ျမ၀တီသတင္းစာမ်ား၊ ရုပ္ရွင္ေတးကဗ်ာမဂၢဇင္းႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ (NewsWatch) တို႔တြင္ အၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာပညာေပးေဆာင္းပါးမ်ား မွန္မွန္ေရးျဖစ္ခဲ့သည္။ ေဆာင္းပါးအမ်ားစုကို ျမ၀တီသတင္းစာက ေရြျခယ္ေဖာ္ျပေပးခဲ့ပါသည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ မိမိ၏ပထမဦးဆံုးစာအုပ္ျဖစ္ေသာ 'သိမွတ္ဖြယ္ရာ အေၾကာအဆစ္ေရာဂါ' စာအုပ္ကို တတိယအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ရန္ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္မႈမ်ားလည္းလုပ္နိုင္ခဲ့သည္။
ယခုတစ္ခါမွာေတာ့ ပံုႏွိပ္မီဒီယာတြင္ ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားရင္း မိမိရပ္ထားခဲ့ေသာ ကၽြန္းသာယာဘေလာ့မွာ စာမ်ားျပန္ေရးရန္ တေက်ာ့ျပန္ဆႏၵျဖစ္မိပါသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ သတင္းစာမ်ားတြင္မိမိေရးသားခဲ့ေသာေဆာင္းပါးမ်ားျဖင့္ မိမိ၏ကၽြန္းသာယာစာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးကို ပဏာမမိတ္ဆက္ဦးစြာေဖာ္ျပပါရေစ။
..
ျမ၀တီသတင္းစာမွာ ၾသဂုတ္လကေနာက္ဆံုးေဖာ္ျပေပးခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးေလးပါ။
ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္း(Ankle sprain)ကို အသက္ႀကီးငယ္မေရြး အားကစားသမားမ်ား ႏွင့္အားကစားသမားမဟုတ္သူ လူအေတာ္မ်ားမ်ားတို႔ တစ္ႀကိမ္မဟုတ္တစ္ႀကိမ္ေတြ႔ႀကံဳ ခံစားဖူးၾကသည္။ ေျခခ်င္း၀တ္လိမ္ေခါက္ၿပီး သို႔မဟုတ္ လဲက်ၿပီး နာလာ ေရာင္ရမ္းလာ ေသာအခါေျခသပြတ္တိုင္လည္သည္ဟုေျပာၾကသည္။ေဆးပညာအရဆိုရေသာ္ေျခခ်င္း ၀တ္တစ္၀ိုက္ရွိ အရြတ္ဆိုင္းမ်ား (ligaments) မတန္တဆဆြဲဆန္႔ခံရျခင္း သို႔မဟုတ္ ယင္း တို႔၏အမ ွ်င္ေလးမ်ားစုတ္ၿပဲျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ေျခခ်င္း၀တ္တြင္ အျပင္ဘက္ ပိုင္းအရြတ္ဆိုင္းႏွင့္အတြင္းဘက္ပိုင္းအရြတ္ဆိုင္းမ်ားဟူ၍ ၂ မ်ိဳးရွိၿပီး အတြင္းဘက္ပိုင္းအ ရြတ္ဆိုင္းကပိုမိုတုတ္ခိုင္ေတာင့္တင္းသျဖင့္အျပင္ဘက္ပိုင္းအရြတ္ဆိုင္းေလာက္ထိလြယ္ ခိုက္လြယ္မရွိပါေခ်။
ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းကို ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိသျဖင့္ အခ်ိဳ ႔က အလးမထားဘဲ ခပ္ေပါ့ေပါ့ သေဘာထားတတ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ထိခိုက္မႈပမာဏသည္ အနည္းအပါးျဖစ္နိုင္သကဲ့သို႔ ျပင္းထန္မႈလည္းရွိနိုင္ေၾကာင္းဂရုျပဳသင့္ေလသည္။ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းမွာနည္းနည္း ႏွင့္ခဏခဏျပန္ျဖစ္တတ္ရာက ၾကာေသာ္ နာတာရွည္ေျခက်င္း၀တ္ေ၀ဒနာ (long-term pain)ျဖစ္သြားနိုင္ေၾကာင္းကိုမေမ့ထားသင့္ပါေခ်။ထိုအခါ ဒဏ္ျဖစ္ထားသည့္အရြတ္ဆိုင္း ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ရွိၾကြက္သားမ်ား အားနည္းလာေတာ့သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ အဆစ္၏ ခိုင္ခန္႔မႈလည္း ေလ ွ်ာ့နည္းသြားသည္။သို႔ျဖစ္ရာ ျဖစ္စကတည္းက ဆရာ၀န္ သို႔မဟုတ္ အ ေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ေစာစီးစြာျပသလ်က္ ကုသမႈခံယူသင့္သည္။
အရိုးႏွင့္အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာသုေတသီတို႔၏ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေသာလူမ်ားသည္ ေျခခ်င္း၀တ္ႏွင့္ေျခဖ၀ါးျပသနာမ်ားခံစားေနၾကရသည္။ ဥပမာ၊ နယ္သာ လန္နိုင္ငံတြင္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း လူေပါင္း (၆) သိန္းတို႔မွာ ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းျဖစ္ၾကရ ေၾကာင္းသိရွိရသည္။ ယင္းသို႔ ေျခခ်င္း၀တ္ႏွင့္ေျခဖ၀ါးတို႔တြင္ တစ္စံုတစ္ခုျဖစ္ပါက မတ္ တတ္ရပ္ျခင္းႏွင့္လမ္းေလ ွ်ာက္ျခင္းတို႔တြင္ ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစေတာ့သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေျခေထာက္၊ ေျခခ်င္း၀တ္ႏွင့္ေျခဖ၀ါးတို႔သည္ အတူတကြေပါင္းစည္းလ်က္ ခႏၶာ ကိုယ္ႀကီးအားေထာက္ကူေပးကာ ေရြ ႔လ ွ်ားေစနိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ရေလသည္။ ေျခသ ပြတ္တိုင္လည္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတတ္သည့္ ထိခိုက္ပံုထိခိုက္နည္း (mechanism of injury) အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္အနက္မ်ားေသာအားျဖင့္ေျခဖ၀ါးေအာက္ငိုက္လ်က္အတြင္းဘက္သို႔ခြင္ ကာျဖစ္တတ္ေလ့ရွိသည္။ထိုအခါအျပင္ဘက္ေျခမ်က္စိတစ္၀ိုက္ရွိအရြတ္မ ွ်င္မ်ားအေန ျဖင့္ ရုတ္တရက္ဆြဲဆန္႔စုတ္ၿပဲျခင္းျဖစ္ၾကရသည္။ ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း အတြင္းဘက္ပိုင္းအ ရြတ္မ ွ်င္မ်ားကိုကား အျဖစ္နည္းေလသည္။
ေတြ႔ရွိရတတ္ေသာေ၀ဒနာလကၡဏာမ်ားမွာ -
· ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ရုတ္ျခည္းနာျခင္း
· အျပင္ပိုင္းေျခမ်က္စိ၏အေရွ ႔ဘက္နားကိုထိကိုင္က နာျခင္း (joint tenderness)
· ေျခခ်င္း၀တ္ကိုအေပၚသို႔ေကာ့တင္က နာျခင္း
· ျဖစ္သည့္ေျခေထာက္တစ္ေခ်ာင္းတည္းေပၚရပ္က နာျခင္း
· သြားလာလႈပ္ရွားက နာျခင္း
- ျပင္းထန္မႈရွိပါက
· ေျခခ်င္း၀တ္မခိုင္တတ္ျခင္း (ankle instability)
· ေျခမ်က္စိမွ ‘ဖ်ပ္’ကနဲအသံၾကားရျခင္း
· အျပင္းအထန္နာၿပီး လမ္းလံုး၀မေလ ွ်ာက္နိုင္ျခင္း (အရိုးမက်ိဳးေသာ္လည္း)
ႀကီးထြားေနဆဲကေလးလူငယ္ျဖစ္ကအရိုးရွည္ဆန္႔သည့္အပိုင္း(Epiphyseal plate)အား ထိခိုက္မိျခင္းရွိမရွိကို ဆရာ၀န္က ဓာတ္မွန္ရိုက္ၿပီး ေသခ်ာၾကည့္ရႈစစ္ေဆးတတ္သည္။ အ ရြယ္ေရာက္လာေသာအခါေျခေထာက္ႏွစ္ဘက္တြင္အခ်ိဳးအစားမက်စြာရွည္ထြက္လာျခင္း (တနည္း၊ေျခတစ္ဘက္ရွည္ တစ္ဘက္တို)မျဖစ္ေစရန္ျဖစ္သည္။မိဖမ်ားအေနျဖင့္သတိျပဳ သင့္ပါသည္။
ေျခေထာက္ကို အသံုးမ်ားသည့္အားကစားသမားမ်ားသည္ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းေ၀ဒ နာကိုမၾကာခဏခံစားရတတ္သည္။ဥပမာ၊တင္းနစ္ကစားသမားမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ေျခ ေထာက္ကိုအရွိန္ျဖင့္ေဘးတိုက္ေရြ ႔လ ွ်ားရာမွ ရုတ္တရက္ရပ္လိုက္ေသာအခါ သို႔မဟုတ္ ရပ္ေနရာမွရုတ္တရက္ေဘးတိုက္ေရြ ႔လိုက္ေသာအခါေျခခ်င္း၀တ္ေခါက္သြားလ်က္အနာ တရျဖစ္တတ္ၾကသည္။ ေရာ္ဂ်ာဖက္ဒါရာ၊ အဲန္ဒီေရာ့ဒစ္ႏွင့္အင္ဒရူးမာေရးတို႔ ၃ ဦးမွာ ဤ အမ်ိဳးအစားအားကစားထိခိုက္မႈကို သိသိသာသာခံစားေနၾကရသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ေရာ္ဂ်ာဖက္ ဒါရာႏွင့္အင္ဒရူးမာေရးတို႔သည္ ေျခခ်င္း၀တ္ထိန္းကရိယာ (Ankle brace) ကို၀တ္ၿပီး က စားၾကရသည္။
ျပဳစုကုသျခင္း
· ထိခိုက္အနာတရျဖစ္သည့္အစိတ္အပိုင္းကို လႈပ္ရွားမႈမျပဳလုပ္ဘဲ အနားေပးပါ။
· သြားလာရန္လိုအပ္က ဂ်ိဳင္းေထာက္သံုးၿပီး ျဖစ္သည့္ဘက္ကေျခေထာက္ကို ခပ္ ဖြဖြေလးခ်ၿပီးေမွးေလ ွ်ာက္ပါ။ သို႔မဟုတ္ လံုး၀ခ်မနင္းပဲေလ ွ်ာက္ပါ။
· ထိခိုက္မႈျဖစ္လ်င္ျဖစ္ျခင္း အနည္းဆံုး မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ၾကာသည္အထိ ေရခဲကပ္ေပး ပါ။ ၂ ရက္ ၃ ရက္ ဆက္လုပ္ေပးပါ။ အပူ (ေဆး၊ ေရေႏြး) လံုး၀မသံုးရ။
· ေျခခ်င္း၀တ္ကို ေမ ွ်ာ့ႀကိဳးပတ္တီးျဖင့္ အဂၤလိပ္နံပတ္ ‘8’ ကဲ့သို႔ ၾကက္ေျခခတ္ပံု ခပ္တင္းတင္းေလး စည္းထားေပးပါ။ အလြန္မတင္းေစရ။
· နာသြားသည့္ေျခခ်င္း၀တ္ကို မိမိႏွလံုး၏အထက္ျမင့္ေသာေနရာမွာ (ခံု၊ ေခါင္းအုံး မ်ားခံၿပီး) ထားေပးပါ။
· ယခင္ကဆရာ၀န္ညႊန္ထားသည့္ မိမိေသာက္ေနက် အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကိုေသာက္နိုင္သည္။ ၃ ရက္ေျမာက္ေသာေန႔မွစၿပီးေရေႏြးကပ္ေပးနိုင္ သည္။
· လိုအပ္ပါက ဆရာ၀န္ သို႔့မဟုတ္ အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္(Physiotherapist) ႏွင့္ျပသရမည္။
ေျခခ်င္း၀တ္ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား
ထိခိုက္မႈအေျခအေနကိုလိုက္ၿပီး အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ားက ေအာက္ပါေလ့က်င့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ေဆးရံုတြင္သင္ၾကားေပးေလ့ရွိပါသည္။။
(၁) ေျခခ်င္း၀တ္ေကာ့တင္ျခင္း(Pullback)
ၾကမ္းေပၚတြင္ဒူးဆန္႔ေျခဆင္းထိုင္ၿပီးေျခခ်င္း၀တ္ကို အေပၚသို႔တျဖည္းျဖည္းေကာ့တင္ပါ။ အနည္းငယ္နာရံုမ ွ်သိသည့္ေနရာတြင္ ၃-၅ စကၠန္႔ၾကာရပ္ၿပီးေနာက္ မူလေနရာသို႔ျပန္သြား ရမည္။ ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။
(၂) ေျခသလံုးၾကြက္သားေျဖဆန္႔ျခင္း(Calf Stretch)
ၾကမ္းေပၚတြင္ဒူးဆန္႔ေျခဆင္းထိုင္ၿပီး ေျခဖ၀ါးကိုပံုပါအတိုင္းလံုခ်ည္ျဖင့္အေပၚဘက္ကို တျဖည္းျဖည္းဆြဲတင္ျခင္းႏွင့္ျပန္ခ်ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးပါ။ တင္းေနေသာေျခသလံုးၾကြက္ သား ေျဖေလ ွ်ာ့ရွည္ဆန္႔လာသည့္ႏွင့္အမ ွ် ေျခခ်င္း၀တ္လႈပ္ရွားမႈ ပိုရလာမည္ျဖစ္သည္။ ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။
(၃) ဖေနာင့္ေၾကာေျဖဆန္႔ျခင္း (Heel Stretch)
မတ္တတ္ရပ္လ်က္ လက္ႏွစ္ဘက္ကို နံရံေပၚေထာက္ထားပါ။ နာသည့္ေျခေထာက္ကို အေနာက္ဘက္မွာထားၿပီး ဒူးဆန္႔ရပ္ပါ။ ထိုေနာက္ ေျခဖ၀ါးကုိမၾကြေစဘဲ ဒူးကိုတျဖည္း ျဖည္းေကြးေသာအခါ ဖေနာင့္ေၾကာတင္းလာမည္။ ၅ စကၠန္႔ၾကာရပ္(ထိန္း)ထားၿပီး ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။
(၄) ေျခတစ္ေခ်ာင္းေပၚရပ္ျခင္း (Standing on one leg)
ေကာင္းသည့္ေျခေထာက္ႏွင့္နာသည့္ေျခေထာက္တို႔အေပၚ ၃-၅ စကၠန္႔ၾကာ တစ္လွည့္စီ မတ္တတ္ရပ္ေပးပါ။ ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။
ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အရိုးက်ိဳးျခင္းႏွင္္အဆစ္လြဲျခင္းတို႔ကဲ့သို႔ အလြန္ျပင္းထန္သည့္ထိခိုက္မႈမ်ိဳးမဟုတ္ေသာ္လည္း အရိုးတစ္ခုႏွင့္တစ္ခုကိုတြယ္ဆက္ ေပးထားေသာအရြတ္ဆိုင္းမ်ားျပတ္သြားသည္အထိျဖစ္က ေဆးခန္းႏွင့္ေဆးရံုတို႔သို႔အလ်င္ အျမန္သြားေရာက္ျပသရန္လို္အပ္ပါမည္။
သတင္းစာတိုက္ကို အထက္ကဆာင္းပါးေပးပို႔စဥ္က ဓာတ္ပံု ၁ ပံုနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္းပံု ၄ ပံုပါေပမယ့္ စာမ်က္ႏွာအခက္အခဲေၾကာင္း သတင္းစာတိုက္က ယင္းပံုမ်ားထည့္မေပးနိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေအာက္မွာျပန္ၿပီးျဖည့္စြက္ထည္းေပးလိုက္ပါတယ္။ စာခ်ည္းသက္သက္ဖတ္တာထက္ပိုၿပီး သေဘာေပါက္နိုင္ၾကမယ္လိမ့္လို႔ယံုၾကည္မိပါတယ္။
ေဆာင္ပါးအေၾကာင္းအရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလ့က်င္ခန္းလုပ္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးတိုင္ပင္လိုက ႀကိဳဆိုပါတယ္။
မိမိသိထား သင္ယူေလ့လာထား ေတြ႔ႀကံဳထားတာေတြကို ရွင္းျပမ ွ်ေ၀ေဆြးေႏြးေပးပါ့မယ္။
