"ဘေလာ့လုပ္ၿပီး စာေတြ ေရးစမ္းပါဗ်ာလို႔" တိုက္တြန္းသူေတြက တိုက္တြန္း ခဲ့ၾကတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ တိုက္တြန္းၾကတဲ့ အရင္းႏွီးဆံုးမိတ္ေဆြမ်ားထဲက တစ္ဦးကေတာ့ အေမရိကန္မွာေရာက္ေနတဲ့ ေဒါက္တာေသာင္းတင္ (စာေရးဆရာ လူမ်ိဳးေနာ္)ပါ။ ဇနီးျဖစ္သူက အနီးကပ္ အားေပးတိုက္တြန္းခဲ့ သလို သမီးျဖစ္သူကေတာ့ ယခုဘေလာ့ကို အစမွအဆံုး လုပ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ တယ္။ ေရးမယ္ ေရးမယ္နဲ႔ အခုမွပဲ ေရးျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ ကမာၻမွာ အရည္ အေသြး အေကာင္းဆံုးကၽြန္းထြက္ရွိတဲ့ အမိျမန္မာျပည္နဲ႔ ကၽြန္းပင္ေတြ ၀န္း ရံထားေလ့ရွိခဲ့တဲ့ ေမြးဇာတိ ကန္႔ဘလူၿမိဳ႔ကို အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳ႔လ်က္ ဒီဘေလာ့၏အမည္ကို 'ကၽြန္းသာယာ'လို႔ ေပးလိုက္ပါသည္။

Tuesday, September 11, 2018

အသက္ႀကီးသူမ်ား သတိထား၊ ဆိုးဆိုးဆတ္ဆတ္လုပ္ရင္ အေၾကာမ်က္မယ္



Pulled muscle can occur very quickly when you move suddenly, overexert your body, or even experience a fall.

Increased flexibility and range of motion support better mobility and balance, and also improve older person's quality of life.






အသက္ႀကီးသူမ်ား သတိထား၊ ဆိုးဆိုးဆတ္ဆတ္လုပ္ရင္ အေၾကာမ်က္မယ္

စာေရးသူကိုယ္တိုင္ အသက္ ၇၀ အတြင္း၀င္လာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း အလုပ္တစ္ခုခုကို ယ ခင္အခါကကဲ့သို႔ အမွတ္မထင္ စိတ္ျမန္ကိုယ္ျမန္ ဆိုးဆိုးဆတ္ဆတ္ႏွင့္ၿဗံဳးစားႀကီးျပဳလုပ္မိ တတ္ဆဲျဖစ္သည္။ ထိုအခါ ယခင္အခါကမ်ားႏွင့္မတူေတာ့ၿပီျဖစ္ေသာခႏၶာကိုယ္ႀကီးတြင္ မ ၾကာခဏ စူးကနဲမ်က္ကနဲ ေအာင့္ကနဲ က်င္ကနဲခံစားရကာ နာတတ္သည္ကို သတိျပဳမိ လာသည္။ ထိုအခါ မိမိကုသေပးခဲ့ဖူးေသာ အေၾကာအဆစ္ေ၀ဒနာျဖစ္သူ သက္ႀကီးလူနာ အခ်ိဳ ႔ကို ျပန္လည္အမွတ္ရမိပါသည္။ ယင္းတို႔အထဲမွတစ္ဦးမွာ မိမိအားက်ေလးစားခဲ့ရ ေသာ စာေရးဆရာႀကီးႏွင့္သိပၸံမဂၢဇင္းအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဆရာႀကီးသိပၸံမွဴးတင္ျဖစ္သည္။ 

ဆရာႀကီးသည္ စာေရးေနရင္းက စားပြဲေအာက္သို႔က်သြားေသာေဖာင္တိန္ကို မမီမကမ္း လွမ္းကုန္းၿပီးေကာက္လိုက္ရာမွ သူ၏ရင္ဘတ္ႏွင့္စားပြဲေစာင္းတို႔ဖိညွစ္မိၿပီး နံရိုးမ်က္သြားခဲ့ သည္။ဆရာႀကီးကဲ့သို႔က်န္းမာေရးဗဟုသုတလည္းရွိ၊ကိုယ္တိုင္ကက်န္းမာေရးကို အထူးဂ ရုစိုက္သူလည္းျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးဗဟုသုတမ်ားကို သတင္းစာႏွင့္မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေဆာင္း ပါးမ်ားေရးသားေနသူတစ္ဦးပင္ အမွတ္မထင္ သတိလက္လြတ္ျဖစ္တတ္ေၾကာင္းကို သတိ                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         ျပဳမွတ္သားမိခဲ့ပါသည္။

အေၾကာမ်က္ျခင္းကို ျမန္မာအဘိဓာန္တစ္ခုတြင္ ကိုယ္လက္အဂၤါလႈပ္ရွားသည့္အခါ အ တြင္းမွနာက်င္သည္ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။ အရိုးက်ိဳးျခင္း၊ အဆစ္လြဲျခင္းတို႔ကဲ့သို႔ ေသာျပင္းထန္ေသာ ထိခိုက္အနာတရမ်ားထက္ အေၾကာမ်က္ျခင္းကို အသက္ႀကီးသူမ်ား မၾကာခဏဆိုသလို ခံစားရတတ္သည္။ သို႔တေစ ျဖစ္ပါမ်ား၊ ႀကံဳပါမ်ား၊ ခံရပါမ်ားလွေသာ္ လည္း မိမိတို႔၏ျပဳၿမဲေန႔တဓူ၀ကိစၥမ်ားကို အထူးတလည္အေႏွာက္အယွက္မျဖစ္သေရြ ႔ အ သက္ႀကီးသူအေတာ္မ်ားမ်ားက ေကာင္းစြာအေရးတယူရွိျခင္းႏွင့္ ပိုမိုဂရုမူျခင္းမရွိတတ္ၾက ေၾကာင္းကို စာေရးသူ၏ေဆးရံုေဆးခန္းအေတြ႔အႀကံဳမ်ားအရ သိရွိခဲ့ပါသည္။ 




ခႏၶာကိုယ္ကို ရုတ္တရက္လႈပ္ရွားလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းကို မ,လိုက္ ပင့္တင္ လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ အေလးအပင္တခုခုအား တြန္းျခင္း ဆြဲျခင္း သယ္ယူျခင္းတို႔ ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ေျခလက္တို႔ကို အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ၿဗံဳးစားဆန္႔ျခင္း ခါျခင္း ေျမွာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ကုန္းကြကြျပဳလုပ္ရာက အမာခံတခုခုျဖင့္ တိုက္မိဖိမိ ညွစ္မိ၍ျဖစ္ေစ အေၾကာမ်က္ ျခင္းကို ျဖစ္ေစနိုင္ေလသည္။ အေၾကာမ်က္ျခင္းျဖစ္သြားေသာအခါ ၾကြက္သားေသာ္လည္း ေကာင္း၊ အဆစ္မ်ားရွိ အရြတ္ဆိုင္း (ligaments) ႏွင့္ၾကြက္သားေၾကာမ်ား (tendons) ကို ေသာ္လည္းေကာင္း အနာတရျဖစ္ေစကာ ေအာက္ပါလကၡဏာမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေတြ႔ရွိရတတ္သည္။

·     ေရာင္ရမ္းျခင္း
·     ေသြးေခ်ဥျခင္း
·     အေရျပားပြန္းပဲ့ျခင္း
·     လႈပ္ရွားျခင္း ထိကိုင္ျခင္းျပဳက နာျခင္း
·     နံရိုးေနရာတြင္ျဖစ္က အသက္ရွဴလ ွ်င္ပင္နာတတ္ျခင္း (စိုးရိမ္စရာမလိုေပ)

စင္ကာပူနိုင္ငံတြင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားထိခိုက္မႈျဖစ္ျခင္း (elderly injuries) ေလ့လာမႈတစ္ခုအရ အသက္ႀကီးသူအမ်ားစု (၆၇.၉ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ အိမ္မွာျဖစ္ၾကျခင္း ျဖစ္ၿပီးဦးေခါင္းႏွင့္မ်က္ႏွာပိုင္းတြင္၂၉.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေျခေထာက္ပိုင္းတြင္ ၂၄.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ လက္ပိုင္းတြင္ ၁၃.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္းတြင္ ၉.၃ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။ မည္သို႔ဆိုေစကာမူသတင္းေကာင္းကေတာ့ယင္းထိခိုက္မႈအမ်ိဳးအစားမ်ားကို အေျခခံအား ျဖင့္ ကာကြယ္၍ရနိုင္ေၾကာင္းပင္ျဖစ္သည္။  

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ ေဆး၀ါးကုသမႈမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာျခင္းႏွင့္အတူ ယခုအခါ ကမ ၻာနိုင္ငံအသီးသီးတြင္ အသက္ရွည္သူအေရအတြက္ မ်ားစြာတိုးပြားလ်က္ရွိ ေနပါသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ထိုနည္းႏွင္ႏွင္ပင္ျဖစ္သည္။ ကမ ၻာက်န္းမာေရးအဖြဲ႔ႀကီး (World Health Organization) ၏ ‘An Aging World: 2015’ အစီရင္ခံစာအရ ကမ ၻာ ေပၚတြင္ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရွိသူလူဦးေရမွာ ၆၁၇ သန္းအထိရွိေနၿပီျဖစ္ၾကာင္းသိ ရသည္။ ယင္းအေရအတြက္သည္ ကမ ၻာလူဦးေရစုစုေပါင္း၏ ၈.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္သည္။   

အသက္ႀကီးလာသည္ႏွင့္အမ ွ် အိုမင္းလာသည့္ခႏၶာကိုယ္ႀကီးတြင္ ဇရာ၏လကၡဏာမ်ား ရွိလာၾကသည္ကိုသိၾကၿပီးျဖစ္သည္။ဆံပင္ေတြျဖဴလာသည္။ သြားေတြက်ိဳးလာသည္။မ်က္စိေတြမႈန္လာသည္။နားေတြေလးလာသည္ဟု ေယဘုယ်အားျဖင့္ နားလည္ထားၾက သည္။ ဒါေတြအျပင္ ႏွလံုး၊ အဆုတ္၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္အစရွိသည္တို႔တြင္ က်န္းမာ ေရးမေကာင္းျဖစ္လာၾကသည္။ တစ္ဖန္ ခႏၶာကိုယ္ခ်ိန္ဆထိန္းေၾကာင္းနိုင္မႈ (Balance)၊ ေျခလက္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ား အခ်င္းခ်င္းညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈ (coordination) အစရွိ ေသာ ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာရံုေၾကာဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္အေၾကာအဆစ္ပိုင္းဆိုင္ရာတို႔တြင္ လည္း ခ်ိဳ ႔ယြင္းေျပာင္းလဲမႈမ်ားရွိလာၾကသည္။ 

အသက္ႀကီးသူမ်ားအေနျဖင့္ အေၾကာမ်က္ျခင္းအပါအ၀င္ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈမ်ားျဖစ္ ၾကရာတြင္ အထက္ေဖာ္ျပပါအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားက အဓိကျဖစ္ေနသည္။ အေၾကာအ ဆစ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ဥပမာအျဖစ္ၾကည့္ပါက အသက္ႀကီးလာသည္ႏွင့္အမ ွ် ၾကြက္သားမ်ား ေသးလာ အားေပ်ာ့လာၿပီး ထိလြယ္ခိုက္လြယ္ျဖစ္လာသည္။ အဆစ္မ်ား အတြင္းရွိေခ်ာဆီ (lubricating fluid) မ်ားေလ ွ်ာ့နည္းလာသျဖင့္ ယခင္ကကဲ့သို႔ ေကြးလို႔ ဆန္႔လို႔ မေကာင္းေတာ့ပဲ တင္းေတာင့္လာသည္။ သုေတသီမ်ား၏ေတြ႔ရွိခ်က္အရ အသက္ ႀကီးသူမ်ား၏ၾကြက္သားမ ွ်င္မ်ား(muscle mass)ေနရာတြင္ အဆီမ်ားႏွင့္အေၾကာမ ွ်င္မ်ား (fibrous tissues) က တျဖည္းျဖည္း အစားထိုး၀င္ေရာက္လာၾကသည္။ အရိုးမ်ား၏သိပ္ သည္းမႈ (bone density) လည္း ေလ ွ်ာ့နည္းလာသည္။ ထိုအခါ အရိုးပါးျခင္းႏွင့္အရိုးပြ ဆပ္ျခင္းမ်ားျဖစ္ကာ အေသးအမႊားထိခိုက္မႈမ်ားႏွင့္အရိုးက်ိဳးျခင္းကဲ့သို႔ေသာျပင္းထန္ဆိုး ရြားသည့္ထိခိုက္မႈမ်ားပါ ျဖစ္လာေစနိုင္ေလသည္။

အထက္တြင္ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း အေၾကာမ်က္ျခင္းကို အခါမ်ားစြာ မိမိတို႔ဖာသာကာကြယ္ ၍ရနိုင္ေပရာ ေအာက္ပါ’ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္’တို႔ကို သတိျပဳမွတ္သားလိုက္နာသင့္ပါသည္။ 

·     ခႏၶာကိုယ္ (အထူးသျဖင့္လည္ပင္းႏွင့္ခါး) ကို ရုတ္တရက္ လွည့္ျခင္း လိမ္ျခင္းႏွင့္ ကုန္းကြျခင္းတို႔ မျပဳလုပ္ရ 

·     အျမင့္တြင္ရွိေသာပစၥည္းကို မမီမကမ္းလွမ္းယူျခင္းႏွင့္ေနရာေရြ ႔ျခင္းတို႔ မျပဳလုပ္ရ

·     စားပြဲ ကုတင္အစရွိသည္တို႔ေအာက္ရွိပစၥည္းမ်ားကို ေကာက္ယူ ဆြဲယူရာတြင္ ရင္ ဘတ္ႏွင့္နံေစာင္းတို႔ကို ေစာင္းျဖင့္ေထာက္ၿပီးအားျပဳျခင္း မလုပ္ရ

·     ေျခလက္အေညာင္းဆန္႔ျခင္းႏွင့္ခါျခင္းတို႔ကို ၿဗံဳးစားႀကီး’ေဆာင့္’မလုပ္ရ

·     ေလးပင္ေသာပစၥည္းမ်ားကို မိမိတဦးတည္း မျခင္း သယ္ယူျခင္း တြန္းျခင္း ဆြဲျခင္း တို႔မျပဳလုပ္နိုင္က အကူအညီေတာင္းပါ  

·     ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းႏွင့္အားကစားမျပဳလုပ္မီ ေသြးပူေလ့က်င့္ခန္းကို ဦးစြာျပဳ လုပ္ေပးပါ

·     အထိုင္အထ (အထူးသျဖင့္ ၾကမ္းျပင္မွ) ကို လက္ကူၿပီးျပဳလုပ္ပါ

·     ငယ္စဥ္ကလိုစိတ္ျမန္ကိုယ္ျမန္လုပ္ျခင္းမ်ိဳးအားေလ ွ်ာ့ခ်လ်က္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ျဖင့္လုပ္ကိုင္တတ္သည့္အေလ့အက်င့္သစ္ကို ေမြးျမဴေပးပါ

သို႔ျဖစ္ရာ မိမိတို႔၏အသက္သည္ မငယ္ေတာ့သလို မိမိ၏ခႏၶာကိုယ္ႀကီးသည္လည္း ငယ္စဥ္ကကဲ့သို႔မဟုတ္ေတာ့ မစြမ္းေတာ့့ေၾကာင္းနားလည္လက္ခံၿပီး အၿမဲတေစသတိျပဳေစာင့္ ေရွာက္ေပးၾကရန္ အႀကံျပဳေရးသားရပါသည္။




Sunday, September 9, 2018

အသက္ႀကီးသူမ်ားသတိထား၊ ေခ်ာ္လဲက်ရင္ အရိုးက်ိဳးမယ္



Fracture neck of femur – NOF

Hip fractures are much more common and are often devastating injuries. 






အသက္ႀကီးသူမ်ားသတိထား၊ ေခ်ာ္လဲက်ရင္ အရိုးက်ိဳးမယ္


ယခုႏွစ္ဆန္းက ျမန္မာျပည္ကို အလည္ျပန္ရင္း ရန္ကုန္သို႔ေရာက္တုန္းေရာက္ခိုက္မွာ စာ ေရးသူတို႔၏ဇာတိမွ အသက္ရာေက်ာ္ဖြားဖြားတစ္ဦးထံသြားေရာက္ကန္ေတာ့ခဲ့ပါသည္။

ၿပီးခဲ့ေသာတစ္ႏွစ္ေက်ာ္ စာေရးသူသြားေရာက္ကန္ေတာ့ခဲ့စဥ္ကဖြားဖြား၏က်န္းမာေရးအ ေျခအေနမ်ားႏွင့္ မ်ားစြာကြာျခားသြားသည္ကို ေတြ႔ရသျဖင့္စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိခဲ့ရသည္။

ဖြားဖြားအသက္ ၁၀၃ ႏွစ္ျပည့္ေသာမႏွစ္က အမွတ္မထင္ ေခ်ာလဲက်သျဖင့္ ေပါင္ထိပ္ရိုး က်ိဳးၿပီး အိပ္ယာေပၚမွာလဲေနရရွာၿပီျဖစ္သည္။

လြန္ခဲ့ေသာတစ္ႏွစ္ေက်ာ္က ဖြားဖြားသည္ အသက္ရာေက်ာ္ရွိေသာ္လည္း သူ႔ဖာသာလြတ္ လြတ္လပ္လပ္သြားႏိုင္လာနိုင္ဆဲ။ သူ႔အတြက္လိုအပ္ေသာအေျခခံနိစၥဓူ၀ကိစၥမ်ားကို လံုး၀ အကူအညီမလိုပဲ သူ႔ဖာသာလုပ္နိုင္ေနဆဲ။ စာေရးသူတို႔အလည္ေရာက္လာသျဖင့္ အိမ္အ ေနာက္ဖက္မွ သူ႔ဖာသာလမ္းေလ ွ်ာက္ထြက္လာၿပီး ဧည့္ခန္းကကုလားထိုင္တြင္ ေျခႏွစ္ ဖက္ကိုက်ံဳ ႔က်ံဳ ႔ေလးတင္ထိုင္ကာ ဧည့္ခံစကားေျပာခဲ့သည္မ်ားအား ယေန႔တိုင္ျမင္ေယာင္ ေနမိပါေသးသည္။

ထိုမ ွ်မကေသး။ ဖြားဖြား၏မွတ္ဥာဏ္ႏွင့္စဥ္းစားေတြးေခၚနိုင္စြမ္း (cognitive functions) တို႔မွာ အသက္အရြယ္ႏွင့္မလိုက္ေအာင္ပင္ ထက္ထက္ျမက္ျမက္ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္းကို လည္း စာေရးသူေတြ႔ရွိခဲ့ရပါသည္။ စာေရးသူအား မည္သူျဖစ္ေၾကာင္း နာမည္ႏွင့္တကြ ေျပာျပနိုင္ရံုမက မိဖအမည္မ်ားႏွင့္ စာေရးသူ၏မိခင္ဖက္မွ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွစ္မ ၁၁ ဦး၏ အမည္မ်ားကို ႀကီးစဥ္ငယ္လိုက္အမွားအယြင္းလံုး၀မရွိပဲေျပာျပနိုင္ေလရာ စာေရးသူတို႔ တ အံ့တၾသႀကီးျဖစ္လ်က္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာျဖစ္ခဲ့ၾကရသည္။

သို႔ေသာ္ ယခုႏွစ္ဆန္းကမူ အိပ္ယာေပၚလဲေနေသာဖြားဖြားသည္ စာေရးသူကိုပင္ မမွတ္ မိနိုင္ရွာေလေတာ့။ သူ႔ဖာသာမဆိုထားႏွင့္ ေဘးလူအကူအညီႏွင့္ပင္ လမ္းေကာင္းစြာမ ေလ ွ်ာက္နိုင္ရွာေလေတာ့။ ေပါင္ထိပ္ရိုက်ိဳးျခင္းသည္ အသက္ႀကီးသူတစ္ဦး၏ရုပ္ပိုင္းႏွင့္ မွတ္ဥာဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာက်န္းမာေရးတို႔အား သည္မ ွ်အထိ ရက္ရက္စက္စက္ဆြဲခ်ပစ္နိုင္ ေၾကာင္းကို သတိသံေ၀ဂရမိပါသည္။

ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးသူ ၁၀ ေယာက္တြင္ ၉  ေယာက္မွာ အသက္ ၆၀ ႏွင့္အထက္ျဖစ္ၾကပါ သည္။ အသက္ႀကီးသူမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခ်ာ္လဲက်ေလ့ရွိတတ္ၾက၏။ 

ယင္းသို႔ေခ်ာ္လဲက်ျခင္းႏွင့္အရိုးက်ိဳးျခင္းတို႔မွာ ေအာက္ပါတို႔ေၾကာင့္ အဓိကျဖစ္ရေလ သည္။

၁။ အရိုးပြဆပ္ျခင္း (Osteoporosis)

၂။ မ်က္စိအျမင္အား မႈန္၀ါးခၽြတ္ယြင္းျခင္း (Impaired vision)

၃။ အစာအာဟာရ မျပည့္၀ျခင္း (Malnutrition)

၄။ အေထြေထြႏွင့္ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း

၅။ ခႏၶာကိုယ္ခ်ိန္ဆထိန္းေက်ာင္းနိုင္မႈ (balance, equilibrium) မေကာင္းျခင္း 

၆။ ဦးေႏွာက္၊ အာရံုေၾကာႏွင့္ၾကြက္သားမ်ားအၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္နိုင္စြမ္း (coordination) က်ဆင္းလာျခင္း

၇။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းျခင္း (Decreased physical activity)

၈။ ေဆး၀ါးအခ်ိဳ ႔သံုးစြဲရသျဖင့္ ေခါင္းမူးေ၀ျခင္း

ယူနိုက္တက္ကင္းဒန္း (UK) တြင္ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္သူမ်ား ေဆးရံုတက္ၾကရျခင္းအ ေၾကာင္းမ်ားကိုေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးျခင္း(Fracture neck of femur – NOF) ျဖစ္သျဖင့္ ေဆးရံုတက္ရျခင္းသည္ ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ရွိရသည္ ဆို၏။ အသက္ ၅၀ ႏွင့္အထက္ အသက္ႀကီးသူမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီး ၁၁% ႏွင့္ အမ်ိဳးသား ၃% ျဖစ္တတ္ၾကသည္။

လူမ်ား၏ပ်မ္းမ ွ်အသက္အရြယ္ (average age) ႏွင့္ လူ႔သက္တမ္း (life expectancy) တိုးလာ ရွည္လာသည္ႏွင့္အမ ွ် ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးသူ အေရအတြက္မွာလည္း မ်ားလာခဲ့ရ သည္။ အေမရိကန္နိုင္ငံတြင္ ယခုအခါႏွစ္စဥ္ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးသူ ၂၅၀,၀၀၀ မွ၂၈၀,၀၀၀ အထိရွိၿပီး ၂၀၄၀-၅၀ ခုႏွစ္မ်ားသို႔ေရာက္ေသာအခါ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးသူေပါင္း ငါးသိန္းအ ထိရွိလာၾကမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားေလသည္။ ထိုသို႔ေသာလူနာမ်ားအား ျပဳစုကုသေပးရန္ အေမရိကန္နိုင္ငံအေနျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံေက်ာ္ကုန္က်မည္ျဖစ္သည္။

သို႔ျဖစ္ရာ အသက္ႀကီးသူမ်ားတြင္ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိေသာ ဤအမ်ိဳးအစားအရိုးက်ိဳးျခင္းသည္ တိုးတက္ၿပီးနိုင္ငံမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားရံုမက မသန္စြမ္းျဖစ္မႈ၊ ေသဆံုးရမႈႏွင့္လူမႈစီးပြားေရး ထိခိုက္မႈတို႔ကို သိသိသာသာႀကီးျဖစ္ေစေၾကာင္း (Reginster et al. 1999) ႏွင့္ အရိုးက်ိဳး ၿပီးတစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ လူနာေသဆံုးႏႈန္းမွာလည္း ၂၃.၈% ရွိေၾကာင္း (Schurch et al. 1996) သိရွိရပါသည္။ 

ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးျခင္းသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ မတ္တတ္ရပ္အေနအထားမွျဖစ္ျဖစ္ လမ္း ေလ ွ်ာက္ေနရင္းျဖစ္ျဖစ္ အိပ္ယာမွအထိုင္အထျပဳလုပ္ရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေခ်ာ္လဲက်ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္ရေလသည္။ ေပါင္ရိုး၏အေပၚပိုင္း ၄ ပံု ၁ ပံုေနရာတြင္ က်ိဳးျခင္းျဖစ္သည္။

ေခ်ာ္လဲက်က်ျခင္း အလြန္နာက်င္မႈေ၀ဒနာကိုခံစားရတတ္ၿပီး ေျခေထာက္လံုး၀မေထာက္ နိုင္ေတာ့ျခင္းတို႔သည္ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးသည့္ထင္ရွားေသာလကၡဏာမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ လူ နာအားအေရးေပၚဌာနသို႔ေခၚသြားလ်က္ ဆရာ၀န္မွဓာတ္မွန္ရိုက္ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ အရိုးက်ိဳး ေၾကာင္းသိနိုင္ေလသည္။

ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးေသာလူနာမ်ားသည္ ခြဲစိတ္ကုသရသည္ျဖစ္ေစ မခြဲစိတ္ရသည္ျဖစ္ေစ အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာကုသမႈမ်ား (Physiotherapy treatment) ကို ေစာစီးစြာျပဳလုပ္ ရန္လိုအပ္ပါသည္။ အရိုးခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးမ်ားသည္ လူနာမ်ားကို ေအာက္ေဖာ္ ျပပါလႈပ္ရွားေလ့က်င့္ကုသမႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္ အေၾကာအဆစ္ကုဌာန (Physiotherapy Department) မ်ားသို႔ ေစလႊတ္တတ္ပါသည္။ ဌာနတြင္ရွိေသာ အေၾကာအဆစ္ကုပညာ ရွင္ (Physiotherapist) မ်ားက စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈမ်ားျပဳလုပ္ၿပီး လိုအပ္ေသာေလ့က်င့္ကု သမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးၾကမည္ျဖစ္သည္။

၁။ ေျခ လက္ႏွင့္ခႏၶာကိုယ္ (trunk) ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းသြားျခင္းမွဟန္႔တားလ်က္ ပိုမိုသန္စြမ္းလာေစရန္

၂။ အဆစ္လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေခ်ာေမြ႔ခိုင္မာေကာင္းမြန္လာေစရန္

၃။ လမ္းေလ ွ်ာက္ျခင္း အထိုင္အထျပဳလုပ္ျခင္းအစရွိေသာ သြားလာလႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ နိုင္ေစရန္

၄။ အဆုတ္ႏွင့္ႏွလံုးတို႔အား ေရာဂါေထြမႈမ်ားမွႀကိဳတင္ကာကြယ္ရန္ 

အသက္အရြယ္ႀကီးသူမ်ားေခ်ာ္လဲက်ကာ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးရျခင္းသည္ အျဖစ္မ်ားေလ့ရွိၿပီး လူနာမ်ား မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္နိုင္ငံေတာ္ကိုပါ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ကုသေရးတို႔အတြက္ လူအင္အား အခ်ိန္ႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးႀကီးျဖစ္ရေလသည္။  

သို႔ျဖစ္ေပရာ အသက္ႀကီသူမ်ား အလြယ္တကူေခ်ာ္လဲက်ျခင္းမျဖစ္ေစရန္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ားကို အထူးဂရုျပဳၾကရန္လုိအပ္ပါသည္။

၁။ ခလုပ္တိုက္ျခင္းျဖစ္ေစနိုင္ေသာ ၀ါယာႀကိဳး၊ ေျခသုတ္အ၀တ္၊ ၾကမ္းေပၚရွိအဖုထစ္ အစရွိသည္မ်ားကို ဖယ္ရွားပစ္ရန္

၂။ မ်က္စိအာရံုမေကာင္းေသာ၊ ေခါင္းမူေ၀တတ္ေသာ၊ လမ္းေကာင္းစြာမေလ ွ်ာက္နိုင္ ေသာအသက္ႀကီးသူမ်ားအား အိမ္တြင္းအိမ္ပသြားလာရာတြင္ အၿမဲလက္တြဲကာေဖးကူ မေပးရန္

၃။ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္ၿပီး ေခ်ာ္လဲမက်နိုင္ေသာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈေလ့က်င့္ခန္း မ်ား (exercises and physical activity) မွန္မွန္ျပဳလုပ္ေပးရန္

၄။ အရိုးပြဆပ္ျခင္းရွိမရွိ ဆရာ၀န္ႏွင့္ျပသတိုင္ပင္ရန္

အသက္ႀကီးသူဖိုးဖိုးဖြားဖြားမ်ား ေခ်ာ္လဲက်ျခင္းမွလံုး၀ကင္းေ၀းၿပီး ေဘးကင္းက်န္းမာစြာ ရွိၾကေစရန္ ၀ိုင္း၀န္းဂရုစိုက္ကူညီၾကပါစို႔။

-      တင္ေမာင္ေအး (ကန္႔ဘလူ) –




မွတ္ခ်က္။  ။

အထက္ပါေဆာင္းပါးကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔က ေၾကးမံုသတင္းစာတြင္ေဖာ္ျပပါရွိခဲ့ၿပီးေအာက္တိုဘာ ၁၈ ရက္ေန႔မွာလည္း ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္ေနာက္တစ္ႀကိမ္ေဖာ္ျပပါရွိခဲံပါသည္။




Saturday, September 1, 2018

အသက္အရြယ္ႏွင့္အလုပ္



အသက္အရြယ္ႏွင့္အလုပ္


I went back to work after retirement.
Now I am 70.


အခ်ိန္ေတြအားေနေတာ့လည္း အျပင္ကို မၾကာခဏခရီးထြက္ျဖစ္ၾကပါတယ္။




ယခုႏွစ္ထဲမွာ မိမိ၏အသက္ ၇၀ ႏွစ္ျပည့္ခဲ့သည္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလကုန္အထိ အခ်ိန္ျပည့္အလုပ္လုပ္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ဇန္န၀ါရီလမွစ အလုပ္ကအ နားယူခဲ့သည္။ စင္ကာပူနိုင္ငံကိုေရာက္သည့္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွစၿပီး ဒီအလုပ္ကို တဆက္တည္းလုပ္လာခဲ့သည္မွာ ၂၆ ႏွစ္ၾကာခဲ့၏။

အနားယူသည္ဟုဆိုရေသာ္လည္း မိမိအလုပ္က မိမိအား အသက္အရြယ္ေၾကာင့္ အနားေပးျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ ေပ။ မိမိက အလုပ္မွအနားယူလိုေသာဆႏၵရွိေၾကာင္းေျပာျပၿပီး ခြင့္ေတာင္းအနားယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ မိမိကမေျပာခဲ့ေသာ္ အနားယူရဦးမည္မဟုတ္ေသး။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မိမိ၏ပညာရပ္ဆိုင္ရာညႊန္ၾကားေရးမွဴး (Director of Allied Health Professionals) က မိမိကို လံုး၀အနားမယူေသးဘဲ တစ္ပတ္ကို ၃ ရက္ျဖစ္ျဖစ္ ၄ ရက္ျဖစ္ျဖစ္ အခ်ိန္ပိုင္းဆက္လုပ္သြားရန္ တိုက္တြန္းေနေသး၍ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ပိုင္းဆိုသည္မွာ အခ်ိန္ျပည့္လုပ္သကဲ့သို႔ ၀န္ထမ္းတစ္ဦးပင္ျဖစ္သည္။ 

ယခင္ရေနက်လစာကိုအေျခခံၿပီး အလုပ္လုပ္သည့္ရက္ႏွင့္တြက္ၿပီးလစာအသစ္ (prorated salary) ကိုေပးျခင္းသာျဖစ္သည္။ လုပ္သက္ခြင့္၊ ေဆးခြင့္၊ ဘိုးနပ္စ္ (bonus) အစရွိေသာရပိုင္ခြင့္အားလံုးကိုလည္း ထိုနည္းအတိုင္းပင္တြက္ေပးသည္။ 

သို႔ေသာ္ မိမိက အသက္ႀကီးၿပီျဖစ္သည္ကတစ္ေၾကာင္း၊ မိမိေနာက္ထပ္မည္မ ွ်ၾကာၾကာေနရဦးမည္မသိနိုင္ေၾကာင္းႏွင့္ ၀ါသနာပါသည့္စာဖတ္စာေရးျခင္းမ်ားကိုလည္းျပဳလုပ္လိုသည္တို႔ကတစ္ေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ လံုး၀အနားယူလိုေၾကာင္းေျပာျပေသာအခါ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးက လက္မခံေသးဘဲ စဥ္းစားပါဦးဆိုသျဖင့္ သူ ေက်နပ္ေစရန္ မိသားစုႏွင့္တိုင္ပင္ပါမည္ေျပာၿပီး ေနာက္တေန႔တြင္ မိမိ၏ဇနီးႏွင့္သားသမီးမ်ားကပါ အနားယူေစလိုေၾကာင္းအေၾကာင္းထပ္ျပလ်က္ အနားယူခြင့္ရခဲ့ပါေတာ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မိမိအား လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ႀကီး လက္ေလ ွ်ာ့ခဲ့ျခင္းမဟုတ္။ ကတိက၀တ္တစ္ခုေတာင္းၿပီးမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးက မတတ္နိုင္သည့္အဆံုးသေဘာတူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုကတိမွာ အျခားမဟုတ္။ မိမိတို႔၏အဖြဲ႔အစည္းမွ မိမိပညာရပ္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးအကူအညီလိုအပ္လာပါက ျပန္လာလုပ္ေပးရန္ မိမိက သေဘာတူေပးရျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ယခင္ကမိမိအလုပ္လုပ္ခဲ့ဖူးေသာအထူးပညာေရးေက်ာင္းရွိ ကေလးငယ္မ်ားကို လႈပ္ရွားမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာသင္တန္း (Gross Motor Training) ကို တစ္ပတ္လ်င္ ၁ ရက္က်ျဖင့္ ၃ လၾကာသြားလုပ္ေပးခဲ့ရသည္။ Locum Physiotherapist အျဖစ္ တစ္နာရီကို စင္ကာပူေဒၚလာ ၆၀ ႏႈန္းျဖင့္ လစဥ္ရွင္းေပးသည္။  

ၿပီးခဲ့ေသာလကမူ ယခင္ကမိမိအလုပ္လုပ္ခဲ့ေသာအဖြဲ႔အစည္းေအာက္ရွိ Training and Development Centre ၂ ခုတြင္ Locum Physiotherapist အျဖစ္ တစ္ပတ္လ်င္ ၂ ရက္သြားေရာက္ကာ စက္တင္ဘာလကုန္အထိ အလုပ္လုပ္ေပးေနရျပန္သည္။ 

သို႔ျဖစ္ရာ မိမိသည္ အသက္ ၇၀ ျပည့္ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း 'တတ္သည့္ပညာ မေနသာ' ဆိုသည့္ျမန္မာစကားရွိသည့္အတိုင္း အလုပ္ကိုပံုစံသစ္တစ္မ်ိဳးျဖင့္ လုပ္ေနရေပဦးမည္။












Friday, August 31, 2018

ကၽြန္းသာယာသို႔ တေက်ာ့ျပန္


I have come back to writing on my blog 'Kyuntharya'.


ကၽြန္းသာယာသို႔ တေက်ာ့ျပန္



မိမိသည္ သတင္းစာ ဂ်ာနယ္ မဂၢဇင္း အစရွိေသာပံုႏွိပ္စာအုပ္စာေစာင္မ်ားတြင္ ႏွစ္ေပါင္မ်ားစြာေရးသားခဲ့ရာမွ ဘေလာ့ (blog) ေခၚ အြန္လိုင္းဂ်ာနယ္သို႔ ေျပာင္းေရးခဲ့ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ ယခုအခါ ျမန္မာျပည္တြင္အလြန္ေခတ္စားေနေသာ လူမႈေရးမီဒီယာ (facebook) သို႔ေျပာင္းလ်က္ မိမိ၏ Physiotherapy ပညာရွင္ဘ၀အေတြ႔အႀကံဳမ်ားႏွင့္ မိသားစုေနထိုင္မႈေလးမ်ားအေၾကာင္းအေတာ္မ်ားမ်ားကို အဆက္မျပတ္မ ွ်ေ၀ေရးသားခဲ့ပါသည္။

သို႔တေစ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္္ ေအာက္တိုဘာလေလာက္မွစၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္တြင္ေရးသားမ ွ်ေ၀ေနျခင္းမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းလ်က္ ပံုႏွိပ္မီဒီယာဘက္သို႔ သံသရာတစ္ပတ္လည္ကာေရာက္ရွိလာခဲ့၏။ ေၾကးမံု ျမန္မာ့အလင္းႏွင့္ ျမ၀တီသတင္းစာမ်ား၊ ရုပ္ရွင္ေတးကဗ်ာမဂၢဇင္းႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ (NewsWatch) တို႔တြင္ အၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာပညာေပးေဆာင္းပါးမ်ား မွန္မွန္ေရးျဖစ္ခဲ့သည္။ ေဆာင္းပါးအမ်ားစုကို ျမ၀တီသတင္းစာက ေရြျခယ္ေဖာ္ျပေပးခဲ့ပါသည္။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ မိမိ၏ပထမဦးဆံုးစာအုပ္ျဖစ္ေသာ 'သိမွတ္ဖြယ္ရာ အေၾကာအဆစ္ေရာဂါ' စာအုပ္ကို တတိယအႀကိမ္ပံုႏွိပ္ရန္ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္မႈမ်ားလည္းလုပ္နိုင္ခဲ့သည္။

ယခုတစ္ခါမွာေတာ့ ပံုႏွိပ္မီဒီယာတြင္ ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားရင္း မိမိရပ္ထားခဲ့ေသာ ကၽြန္းသာယာဘေလာ့မွာ စာမ်ားျပန္ေရးရန္ တေက်ာ့ျပန္ဆႏၵျဖစ္မိပါသည္။

သို႔ျဖစ္ရာ သတင္းစာမ်ားတြင္မိမိေရးသားခဲ့ေသာေဆာင္းပါးမ်ားျဖင့္ မိမိ၏ကၽြန္းသာယာစာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးကို ပဏာမမိတ္ဆက္ဦးစြာေဖာ္ျပပါရေစ။  
..

ျမ၀တီသတင္းစာမွာ ၾသဂုတ္လကေနာက္ဆံုးေဖာ္ျပေပးခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးေလးပါ။



ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္း(Ankle sprain)ကို အသက္ႀကီးငယ္မေရြး အားကစားသမားမ်ား ႏွင့္အားကစားသမားမဟုတ္သူ လူအေတာ္မ်ားမ်ားတို႔ တစ္ႀကိမ္မဟုတ္တစ္ႀကိမ္ေတြ႔ႀကံဳ ခံစားဖူးၾကသည္။ ေျခခ်င္း၀တ္လိမ္ေခါက္ၿပီး သို႔မဟုတ္ လဲက်ၿပီး နာလာ ေရာင္ရမ္းလာ ေသာအခါေျခသပြတ္တိုင္လည္သည္ဟုေျပာၾကသည္။ေဆးပညာအရဆိုရေသာ္ေျခခ်င္း ၀တ္တစ္၀ိုက္ရွိ အရြတ္ဆိုင္းမ်ား (ligaments) မတန္တဆဆြဲဆန္႔ခံရျခင္း သို႔မဟုတ္ ယင္း တို႔၏အမ ွ်င္ေလးမ်ားစုတ္ၿပဲျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ေျခခ်င္း၀တ္တြင္ အျပင္ဘက္ ပိုင္းအရြတ္ဆိုင္းႏွင့္အတြင္းဘက္ပိုင္းအရြတ္ဆိုင္းမ်ားဟူ၍ ၂ မ်ိဳးရွိၿပီး အတြင္းဘက္ပိုင္းအ ရြတ္ဆိုင္းကပိုမိုတုတ္ခိုင္ေတာင့္တင္းသျဖင့္အျပင္ဘက္ပိုင္းအရြတ္ဆိုင္းေလာက္ထိလြယ္ ခိုက္လြယ္မရွိပါေခ်။ 

ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းကို ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိသျဖင့္ အခ်ိဳ ႔က အလးမထားဘဲ ခပ္ေပါ့ေပါ့ သေဘာထားတတ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ထိခိုက္မႈပမာဏသည္ အနည္းအပါးျဖစ္နိုင္သကဲ့သို႔ ျပင္းထန္မႈလည္းရွိနိုင္ေၾကာင္းဂရုျပဳသင့္ေလသည္။ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းမွာနည္းနည္း ႏွင့္ခဏခဏျပန္ျဖစ္တတ္ရာက ၾကာေသာ္ နာတာရွည္ေျခက်င္း၀တ္ေ၀ဒနာ (long-term pain)ျဖစ္သြားနိုင္ေၾကာင္းကိုမေမ့ထားသင့္ပါေခ်။ထိုအခါ ဒဏ္ျဖစ္ထားသည့္အရြတ္ဆိုင္း ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ရွိၾကြက္သားမ်ား အားနည္းလာေတာ့သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ အဆစ္၏ ခိုင္ခန္႔မႈလည္း ေလ ွ်ာ့နည္းသြားသည္။သို႔ျဖစ္ရာ ျဖစ္စကတည္းက ဆရာ၀န္ သို႔မဟုတ္ အ ေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ေစာစီးစြာျပသလ်က္ ကုသမႈခံယူသင့္သည္။

အရိုးႏွင့္အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာသုေတသီတို႔၏ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေသာလူမ်ားသည္ ေျခခ်င္း၀တ္ႏွင့္ေျခဖ၀ါးျပသနာမ်ားခံစားေနၾကရသည္။ ဥပမာ၊ နယ္သာ လန္နိုင္ငံတြင္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း လူေပါင္း (၆) သိန္းတို႔မွာ ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းျဖစ္ၾကရ ေၾကာင္းသိရွိရသည္။ ယင္းသို႔ ေျခခ်င္း၀တ္ႏွင့္ေျခဖ၀ါးတို႔တြင္ တစ္စံုတစ္ခုျဖစ္ပါက မတ္ တတ္ရပ္ျခင္းႏွင့္လမ္းေလ ွ်ာက္ျခင္းတို႔တြင္ ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစေတာ့သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေျခေထာက္၊ ေျခခ်င္း၀တ္ႏွင့္ေျခဖ၀ါးတို႔သည္ အတူတကြေပါင္းစည္းလ်က္ ခႏၶာ ကိုယ္ႀကီးအားေထာက္ကူေပးကာ ေရြ ႔လ ွ်ားေစနိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ရေလသည္။ ေျခသ ပြတ္တိုင္လည္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတတ္သည့္ ထိခိုက္ပံုထိခိုက္နည္း (mechanism of injury) အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္အနက္မ်ားေသာအားျဖင့္ေျခဖ၀ါးေအာက္ငိုက္လ်က္အတြင္းဘက္သို႔ခြင္ ကာျဖစ္တတ္ေလ့ရွိသည္။ထိုအခါအျပင္ဘက္ေျခမ်က္စိတစ္၀ိုက္ရွိအရြတ္မ ွ်င္မ်ားအေန ျဖင့္ ရုတ္တရက္ဆြဲဆန္႔စုတ္ၿပဲျခင္းျဖစ္ၾကရသည္။ ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း အတြင္းဘက္ပိုင္းအ ရြတ္မ ွ်င္မ်ားကိုကား အျဖစ္နည္းေလသည္။ 
  
ေတြ႔ရွိရတတ္ေသာေ၀ဒနာလကၡဏာမ်ားမွာ -

·      ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ရုတ္ျခည္းနာျခင္း

·     အျပင္ပိုင္းေျခမ်က္စိ၏အေရွ ႔ဘက္နားကိုထိကိုင္က နာျခင္း (joint tenderness)

·     ယင္းေနရာတစ္၀ိုက္ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ပူေႏြးျခင္း

·     ေျခခ်င္း၀တ္ကိုအေပၚသို႔ေကာ့တင္က နာျခင္း

·      ျဖစ္သည့္ေျခေထာက္တစ္ေခ်ာင္းတည္းေပၚရပ္က နာျခင္း

·     သြားလာလႈပ္ရွားက နာျခင္း

- ျပင္းထန္မႈရွိပါက

·     ေျခခ်င္း၀တ္မခိုင္တတ္ျခင္း (ankle instability)

·     ေျခမ်က္စိမွ ‘ဖ်ပ္’ကနဲအသံၾကားရျခင္း

·     အျပင္းအထန္နာၿပီး လမ္းလံုး၀မေလ ွ်ာက္နိုင္ျခင္း (အရိုးမက်ိဳးေသာ္လည္း)

ႀကီးထြားေနဆဲကေလးလူငယ္ျဖစ္ကအရိုးရွည္ဆန္႔သည့္အပိုင္း(Epiphyseal plate)အား ထိခိုက္မိျခင္းရွိမရွိကို ဆရာ၀န္က ဓာတ္မွန္ရိုက္ၿပီး ေသခ်ာၾကည့္ရႈစစ္ေဆးတတ္သည္။ အ ရြယ္ေရာက္လာေသာအခါေျခေထာက္ႏွစ္ဘက္တြင္အခ်ိဳးအစားမက်စြာရွည္ထြက္လာျခင္း (တနည္း၊ေျခတစ္ဘက္ရွည္ တစ္ဘက္တို)မျဖစ္ေစရန္ျဖစ္သည္။မိဖမ်ားအေနျဖင့္သတိျပဳ သင့္ပါသည္။

ေျခေထာက္ကို အသံုးမ်ားသည့္အားကစားသမားမ်ားသည္ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းေ၀ဒ နာကိုမၾကာခဏခံစားရတတ္သည္။ဥပမာ၊တင္းနစ္ကစားသမားမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ေျခ ေထာက္ကိုအရွိန္ျဖင့္ေဘးတိုက္ေရြ ႔လ ွ်ားရာမွ ရုတ္တရက္ရပ္လိုက္ေသာအခါ သို႔မဟုတ္ ရပ္ေနရာမွရုတ္တရက္ေဘးတိုက္ေရြ ႔လိုက္ေသာအခါေျခခ်င္း၀တ္ေခါက္သြားလ်က္အနာ တရျဖစ္တတ္ၾကသည္။ ေရာ္ဂ်ာဖက္ဒါရာ၊ အဲန္ဒီေရာ့ဒစ္ႏွင့္အင္ဒရူးမာေရးတို႔ ၃ ဦးမွာ ဤ အမ်ိဳးအစားအားကစားထိခိုက္မႈကို သိသိသာသာခံစားေနၾကရသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ေရာ္ဂ်ာဖက္ ဒါရာႏွင့္အင္ဒရူးမာေရးတို႔သည္ ေျခခ်င္း၀တ္ထိန္းကရိယာ (Ankle brace) ကို၀တ္ၿပီး က စားၾကရသည္။

ျပဳစုကုသျခင္း

·     ထိခိုက္အနာတရျဖစ္သည့္အစိတ္အပိုင္းကို လႈပ္ရွားမႈမျပဳလုပ္ဘဲ အနားေပးပါ။

·     သြားလာရန္လိုအပ္က ဂ်ိဳင္းေထာက္သံုးၿပီး ျဖစ္သည့္ဘက္ကေျခေထာက္ကို ခပ္ ဖြဖြေလးခ်ၿပီးေမွးေလ ွ်ာက္ပါ။ သို႔မဟုတ္ လံုး၀ခ်မနင္းပဲေလ ွ်ာက္ပါ။

·     ထိခိုက္မႈျဖစ္လ်င္ျဖစ္ျခင္း အနည္းဆံုး မိနစ္ ၂၀ ခန္႔ၾကာသည္အထိ ေရခဲကပ္ေပး ပါ။ ၂ ရက္ ၃ ရက္ ဆက္လုပ္ေပးပါ။ အပူ (ေဆး၊ ေရေႏြး) လံုး၀မသံုးရ။

·     ေျခခ်င္း၀တ္ကို ေမ ွ်ာ့ႀကိဳးပတ္တီးျဖင့္ အဂၤလိပ္နံပတ္ ‘8’ ကဲ့သို႔ ၾကက္ေျခခတ္ပံု ခပ္တင္းတင္းေလး စည္းထားေပးပါ။ အလြန္မတင္းေစရ။

·     နာသြားသည့္ေျခခ်င္း၀တ္ကို မိမိႏွလံုး၏အထက္ျမင့္ေသာေနရာမွာ (ခံု၊ ေခါင္းအုံး မ်ားခံၿပီး) ထားေပးပါ။

·     ယခင္ကဆရာ၀န္ညႊန္ထားသည့္ မိမိေသာက္ေနက် အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကိုေသာက္နိုင္သည္။ ၃ ရက္ေျမာက္ေသာေန႔မွစၿပီးေရေႏြးကပ္ေပးနိုင္ သည္။

·     လိုအပ္ပါက ဆရာ၀န္ သို႔့မဟုတ္ အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္(Physiotherapist) ႏွင့္ျပသရမည္။

ေျခခ်င္း၀တ္ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား

ထိခိုက္မႈအေျခအေနကိုလိုက္ၿပီး အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ားက ေအာက္ပါေလ့က်င့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ေဆးရံုတြင္သင္ၾကားေပးေလ့ရွိပါသည္။။

(၁) ေျခခ်င္း၀တ္ေကာ့တင္ျခင္း(Pullback) 


ၾကမ္းေပၚတြင္ဒူးဆန္႔ေျခဆင္းထိုင္ၿပီးေျခခ်င္း၀တ္ကို အေပၚသို႔တျဖည္းျဖည္းေကာ့တင္ပါ။ အနည္းငယ္နာရံုမ ွ်သိသည့္ေနရာတြင္ ၃-၅ စကၠန္႔ၾကာရပ္ၿပီးေနာက္ မူလေနရာသို႔ျပန္သြား ရမည္။ ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။ 



(၂) ေျခသလံုးၾကြက္သားေျဖဆန္႔ျခင္း(Calf Stretch)


ၾကမ္းေပၚတြင္ဒူးဆန္႔ေျခဆင္းထိုင္ၿပီး ေျခဖ၀ါးကိုပံုပါအတိုင္းလံုခ်ည္ျဖင့္အေပၚဘက္ကို တျဖည္းျဖည္းဆြဲတင္ျခင္းႏွင့္ျပန္ခ်ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးပါ။ တင္းေနေသာေျခသလံုးၾကြက္ သား ေျဖေလ ွ်ာ့ရွည္ဆန္႔လာသည့္ႏွင့္အမ ွ် ေျခခ်င္း၀တ္လႈပ္ရွားမႈ ပိုရလာမည္ျဖစ္သည္။ ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။  



(၃) ဖေနာင့္ေၾကာေျဖဆန္႔ျခင္း (Heel Stretch)


မတ္တတ္ရပ္လ်က္ လက္ႏွစ္ဘက္ကို နံရံေပၚေထာက္ထားပါ။ နာသည့္ေျခေထာက္ကို အေနာက္ဘက္မွာထားၿပီး ဒူးဆန္႔ရပ္ပါ။ ထိုေနာက္ ေျခဖ၀ါးကုိမၾကြေစဘဲ ဒူးကိုတျဖည္း ျဖည္းေကြးေသာအခါ ဖေနာင့္ေၾကာတင္းလာမည္။ ၅ စကၠန္႔ၾကာရပ္(ထိန္း)ထားၿပီး ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။ 



(၄) ေျခတစ္ေခ်ာင္းေပၚရပ္ျခင္း (Standing on one leg)


ေကာင္းသည့္ေျခေထာက္ႏွင့္နာသည့္ေျခေထာက္တို႔အေပၚ ၃-၅ စကၠန္႔ၾကာ တစ္လွည့္စီ မတ္တတ္ရပ္ေပးပါ။ ၅ ႀကိမ္ ၃ ခါျပဳလုပ္ေပးပါ။ 

ေျခသပြတ္တိုင္လည္ျခင္းသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အရိုးက်ိဳးျခင္းႏွင္္အဆစ္လြဲျခင္းတို႔ကဲ့သို႔ အလြန္ျပင္းထန္သည့္ထိခိုက္မႈမ်ိဳးမဟုတ္ေသာ္လည္း အရိုးတစ္ခုႏွင့္တစ္ခုကိုတြယ္ဆက္ ေပးထားေသာအရြတ္ဆိုင္းမ်ားျပတ္သြားသည္အထိျဖစ္က ေဆးခန္းႏွင့္ေဆးရံုတို႔သို႔အလ်င္ အျမန္သြားေရာက္ျပသရန္လို္အပ္ပါမည္။                                  




- တင္ေမာင္ေအး (ကန္႔ဘလူ) -






သတင္းစာတိုက္ကို အထက္ကဆာင္းပါးေပးပို႔စဥ္က ဓာတ္ပံု ၁ ပံုနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္းပံု ၄ ပံုပါေပမယ့္ စာမ်က္ႏွာအခက္အခဲေၾကာင္း သတင္းစာတိုက္က ယင္းပံုမ်ားထည့္မေပးနိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေအာက္မွာျပန္ၿပီးျဖည့္စြက္ထည္းေပးလိုက္ပါတယ္။ စာခ်ည္းသက္သက္ဖတ္တာထက္ပိုၿပီး သေဘာေပါက္နိုင္ၾကမယ္လိမ့္လို႔ယံုၾကည္မိပါတယ္။ 
















ေဆာင္ပါးအေၾကာင္းအရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလ့က်င္ခန္းလုပ္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးတိုင္ပင္လိုက ႀကိဳဆိုပါတယ္။

မိမိသိထား သင္ယူေလ့လာထား ေတြ႔ႀကံဳထားတာေတြကို ရွင္းျပမ ွ်ေ၀ေဆြးေႏြးေပးပါ့မယ္။