စပ္မိစပ္ရာမ်ား(၉)-ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးဘညြန္႔ႏွင့္က်ေနာ္-၂

 

     

အရိုးေရာဂါအထူးကုေဆးရံုႀကီးမွာ ဆရာႀကီးက သူ႔လက္ေထာက္အရိုးအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး

ေဒါက္တာဦးညြန္႔ေ၀အပါအ၀င္ အရိုးခြဲစိတ္ဘြဲ႔လြန္သင္တန္းသားမ်ား(MSc. Ortho)၊ လက္

ေထာက္ဆရာ၀န္မ်ား၊ သူနာျပဳဆရာမမ်ားနဲ႔ အေဆာင္ (၁)မွာလူနာၾကည့္တဲ့အခါတိုင္း မိမိ

လိုက္ပါခဲ့ဖူးပါတယ္။

ဆရာႀကီးလႊဲေပးသည့္လူနာမ်ားကို အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာကုသမႈမ်ားျပဳလုပ္ေပးခဲ့ရပါတယ္။ 

အထူးသျဖင့္ေတာ့ ခါးရိုးတီဘီ(Spinal TB)ျဖစ္လို႔ခြဲစိတ္ထားတာ၊ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳး(Femoral 

Neck Fracture)တာ၊ ကားတိုက္လို႔ အျမင့္ကလိမ့္က်လို႔ ေျခလက္က်ိဳးတဲ့လူနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ 

ခြဲစိတ္ထားၿပီး ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာက္ပတ္တီးေျဖၿပီးလူနာမ်ားကို ေျခလက္ေတြျပန္ၿပီးအသံုးျပဳနိုင္

ေအာင္၊ သြားလာလႈပ္ရွားနိုင္ေအာင္စသျဖင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးကုသမႈေတြကို မိမိတို႔အ

ေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ားက လုပ္းေပးၾကရတာ။ 

ဒါေၾကာင့္ အရိုးေရာဂါအထူးကုေဆးရံု(ၾကည့္ျမင္တိုင္)မွာ အရိုး အေၾကာအဆစ္လူနာမ်ားကို အ

ရိုးခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ားနဲ႔ ၉ ႏွစ္နီးပါး အလုပ္လုပ္ခဲ့ရတာျဖစ္လို႔လူနာမ်ား၏မခြဲစိတ္မီအေျခအ

ေန(Pre-operative physiotherapy)နဲ႔ခြဲစိတ္ၿပီးေနာက္အေျခအေန(Post-operative physiotherapy) 

မ်ားကို ကိုယ္တိုင္စမ္းသပ္ျပင္ဆင္ေပးျခင္းနဲ႔ ျပန္လည္ထူေထာင္ကုသေပးရသည့္အေတြ႔အႀကံဳ

အမ်ားအျပား ေလ့လာမွတ္သားရရွိခဲပါတယ္။ 

အေၾကာအဆစ္ကုပညာရပ္ရႈေထာင့္ကေျပာရရင္ ခြဲစိတ္ကုသမႈ၏ေအာင္ျမင္မႈ(post-operative 

success)နဲ႔ ျမန္ျမန္ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာမႈေတြက လူနာကိုမခြဲစိတ္မီကတည္းက ႀကိဳတင္ျပင္

ဆင္ေလ့က်င့္ေပးထားတာ(prepare pre-operactively) အေပၚမ်ားစြာမူတည္ေနတာေၾကာင့္ပါ။

ဒါ့အျပင္ ခြဲစိတ္ၿပီးေနာက္ျဖစ္ေပၚလာတတ္သည့္ ေရာဂါေထြမႈမ်ား(post-operative complications)

ကေန ကာကြယ္ေပးထားရာလဲေရာက္ပါေသးတယ္။ ဥပမာ၊ အဆစ္ေတာင့္တင္းတာ ၾကြက္သားေတြ

အားနည္းတာ။

ဆရာႀကီးဦဘညြန္႔က မိမိ၏"သိမွတ္ဖြယ္ရာ အေၾကာအဆစ္ေရာဂါ"စာအုပ္အတြက္ ေအာက္

ကအမွာစာကို ေရးသားခ်ီးျမွင္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ကပါ။

               

*ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္ခ်က္။ ။

အမွတ္ (၁) မွာတုန္းက အရိုးေရာကုေဆးရံု(ၾကည့္ျမင္တိုင္)နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေအာက္ပါအတိုင္းေရး

ခဲ့ပါတယ္။  

အဲဒီအခ်ိန္(၁၉၈၁-၈၉)က အရိုးေရာဂါအထူးကုေဆးရံုႀကီးမွာ အေဆာင္ (၁) (၂) (၃)

နဲ႔ လက္ပိုင္းခြဲ စိတ္ေဆာင္ဆိုၿပီး လူနာေဆာင္ (၄) ေဆာင္ရွိတာပါ။

ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးဘညြန္႔က အေဆာင္ (၁)၊ ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးေအာင္သန္း

ထြန္းက အေဆာင္(၂)၊ ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးသိန္းျမင့္ထြန္းက အေဆာင္(၃)ျဖစ္ၿပီး

ေဆးရံုအုပ္ႀကီးနဲ႔လက္ပိုင္းခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေဒါက္တာဦးေဖခင္ကလက္

ပိုင္းခြဲစိတ္ေဆာင္ကို တာ၀န္ယူႀကီးၾကပ္တာျဖစ္ပါတယ္။

မိမိ မွတ္မိတဲ့အတိုင္းဆိုရင္ ဆရာႀကီးေဒါက္တာခင္ေမာင္တူးရဲ ႔အေဆာင္ကိုေျပာဖို႔ေမ့သြားခဲ့

ပါတယ္။ အေဆာင္ (၄) ပါ။ သူ႔အေဆာင္က ဆရာႀကီးဦးေဖခင္၏လက္ပိုင္းခြဲစိတ္ေဆာင္ရဲ ႔ 

ေအာက္ထပ္မွာပါ။

လက္ပိုင္းခြဲစိတ္ေဆာင္နဲ႔အေဆာင္ (၄)က ေနာက္မွထပ္ေဆာက္တဲ့ ႏွစ္ထပ္တိုက္ျဖစ္ၿပီး အ

ေဆာင္(၁) ကေန (၃)အထိက ယခင္အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ေခတ္ကတည္းကရွိခဲ့သည့္ ေျမညီ

တထပ္တန္းလ်ားလို႔ထင္မိပါတယ္။ 

Physiotherapist ျဖစ္ရတာ စိတ္ခ်မ္းသာ (၂)

"Physiotherapist တစ္ဦးျဖစ္ရသည္ကိုု ေက်နပ္ဂုုဏ္ယူ၍ျဖင့္ မဆံုုးနိုုင္ေတာ့ပါ" ဟု လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္

က ေဖ့စ္ဘြတ္မွာ မိမိေရးတင္ထားသည့္စာ(ပို႔စ္)ေလး ဒီကေန႔တြင္ျပန္ေပၚလာတဲ့အတြက္ ေအာက္

မွာထပ္ဆင့္မ ွ်ေ၀လိုက္ရပါတယ္။

"သက္ရွည္က်န္းမာ အေၾကာအဆစ္ကုုေဆးပညာ"

.

၂၀၁၅ ခုုႏွစ္၏‘ကမ ၻာ့အေၾကာအဆစ္ကုပညာရပ္ေန႔’(World Physical Therapy Day)ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး

ကမ ၻာ့အေၾကာအဆစ္ကုပညာရပ္ဆိုုင္ရာအဖြဲ႔ႀကီး(World Confederation for Physical Therapy)၏

ဥကၠဌ Dr Emma Stokes က …

.

“Physical therapists (Physiotherapists) help people lead fulfilled lives”

.

ဟူ၍ အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ား၏က်န္းမာေရးႏွင့္သက္ဆိုုင္သည့္ အေရးပါလွေသာ စြမ္းေဆာင္နိုုင္မႈ

ယခုုႏွစ္ ၾသဂုုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔က ကမ ၻာသိသတင္းထုုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

.

ယင္းသတင္းထုုတ္ျပန္ခ်က္(Press release)ကိုု ၿခံဳငံုုအႏွစ္ခ်ဳပ္လ်က္ ‘သက္ရွည္က်န္းမာ အေၾကာအဆစ္

ကုုေဆးပညာ’ ဟူေသာ ေဆာင္ပုုဒ္ေလးကိုု မိမိ ခ်ေရးလိုုက္မိသည္။

.

အဘယ့္ေၾကာင့္ပါနည္း။

အေမး ရွိေပအံ့။

အေျဖလည္း အသင့္ရွိေနၿပီးျဖစ္ပါ၏။

.

သုုေတသီတိုု႔၏ေလ့လာခ်က္အရ ဤကမ ၻာေပၚတြင္ ႏွလံုုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ အဆုုတ္ေရာဂါအစရွိေသာ 

နာတာရွည္ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားႏွင့္မသန္စြမ္းျဖစ္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳးတိုု႔ေၾကာင့္ တစ္ကမ ၻာလံုုး၏စီးပြားေရးထိခိုုက္မႈ 

(loss of global economic output) သည္ ေနာင္အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္အၾကာတြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၃ 

ထရီလီယံရွိလိမ့္မည္ဟုုသိရပါသည္။

.

ယင္းကိစၥသည္ အမွန္ေတာ့မျဖစ္သင့္ဟုု WCPT က ျပတ္ျပတ္သားသားေထာက္ျပခဲ့ပါသည္။

မူရင္းစာသားက (However, it needn’t be like that, says WCPT.) ပါ။

.

အေၾကာင္းက ..

.

အေၾကာအဆစ္ဆိုုင္ရာကုုသမႈ(Physical therapy/Physiotherapy<သန္စြမ္းမႈေလာက္ မဆိုုလိုုပါ>)လိုု

အပ္ၾကသူမ်ားတြင္ ေမြးစကေလးငယ္မ်ားမွ သက္ႀကီးရြယ္အိုုမ်ားအထိ ပါရွိေနၾကသည္။

.

အလြန္အမင္း မသန္စြမ္းမႈျဖစ္ေနၾကသူမ်ား(people with profound disabilities)ေကာ ထိပ္တန္းအား

ကစားသမားမ်ား(the highest performing athletes)ပါ အားလံုုး အားလံုုး အေၾကာအဆစ္ဆိုုင္ရာကုု

သမႈမ်ားကိုု ခံယူလ်က္ရွိေနၾကသည္။

.

ယင္းသိုု႔ေသာ နာတာရွည္ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားႏွင့္မသန္စြမ္းျဖစ္ေနၾကသူမ်ားကိုု အေၾကာအဆစ္ကုုဆိုုင္

ရာပညာရွင္မ်ားက ေခတ္မီသိပၸံနည္းက်ကိုုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္မႈမ်ား(physical activity, exercise 

and movement)အသံုုုုးျပဳလ်က္ ေရာဂါေ၀ဒနာအေျခအေနကိုုလိုုက္ၿပီး သက္သာေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုု

သေပးနိုုင္ၾကသည္။

.

ဤအခ်က္ကိုု Dr Emma Stokes က ယခုုလိုု တိတိက်က် ေျပာၾကားခဲ့၏။

.

“We (physiotherapists) have the power to ensure that 

people reach their potential whatever that may be.”

.

လူမ်ား က်န္းမာၾကေစရန္၊ အသက္ရွည္ၾကေစရန္၊ မသန္စြမ္းမႈမ်ားမွကာကြယ္ကုုသေပးရန္ႏွင့္ခႏၶာကိုုယ္

ႀကံ ႔ခိုုင္ၿပီးစြမ္ေဆာင္းရည္ျမင့္မားၾကေစရန္ အေၾကာအဆစ္ကုုေဆးပညာျဖင့္လုုပ္ေဆာင္ေပးနိုုင္ေၾကာင္း 

မိမိ၏ ၄၃ ႏွစ္တာ ေဆးကုုသမႈႏွင့္သုုေတသနျပဳေလ့လာမႈအေတြ႔အႀကံဳမ်ားအရ ကိုုယ္တိုုင္ကိုုယ္က် သိ

ရွိရသျဖင့္ Physiotherapist တစ္ဦးျဖစ္ရသည္ကိုု ေက်နပ္ဂုုဏ္ယူ၍ျဖင့္ မဆံုုးနိုုင္ေတာ့ပါေခ်။

“Physical therapists (Physiotherapists) help people lead fulfilled lives”

Dr Emma Stokes

(President of the World Confederation of Physical Therapy)

"အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္မ်ားသည္ လူမ်ား(လူနာႏွင့္လူနာမဟုတ္ၾကသူမ်ား)၏

ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား၊ စိတ္ကူးအိမ္မက္မ်ားႏွင့္ျပင္းျပသည့္ဆႏၵမ်ားကို ကူညီပံ့ပိုးျဖည့္

ဆည္းေပးနိုင္ၾကသည္"  

ဥပမာ၊ ထိခိုက္အနာတရျဖစ္မႈ၊ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္မႈႏွင့္မသန္စြမ္းျဖစ္မႈေၾကာင့္ လႈပ္ရွားသြားလာ

ျခင္းမျပဳလုပ္နိုင္သူမ်ားႏွင့္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမေဆာင္ရြက္နိုင္သူမ်ားအား လႈပ္ရွားသြားလာျခင္းႏွင့္

အလုပ္လုပ္ကိုင္နိုင္ျခင္းမ်ား အျပည့္အ၀ သို႔မဟုတ္ တစံုတခုေသာအတိုင္းအတာအထိ ျပန္လည္ရ

ရွိေစရန္ ေလ့က်င့္ကုသေပးျခင္းျဖင့္ ဘ၀ကိုတန္ဖိုးရွိစြာေနထိုင္ခံစားနိုင္ေအာင္ကူညီေပးတာမ်ိဳး။

ဒီေလာက္ေပ်ာ္ရြင္ေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့အလုပ္မ်ိဳးနဲ႔ပညာရပ္ ဘယ္မွာမ်ား ရွိနိုင္ပါဦးမလဲလို႔။

စပ္မိစပ္ရာမ်ား (၉) - ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးဘညြန္႔ႏွင့္က်ေနာ္ - ၁

 

              

အရိုးခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးဆရာႀကီးဦဘညြန္႔ႏွင့္ေဖ့စ္ဘြတ္မွာအသိမိတ္ေဆြျဖစ္တာေၾကာင့္ 

ဆရာႀကီးတင္ထားတဲ့မိသားစုဓာတ္ပံုေလးေတြကို တခါတခါေတြ႔မိေနပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့နို၀င္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔ကေတာ့ ဆရာႀကီးက နို၀င္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔မွာက်ေရာက္မည့္သူရဲ ႔

၈၅ ႏွစ္ေျမာက္ေမြးေန႔အထိမ္းအမွတ္အေနနဲ႔ သူ၏ပထမဦးဆံုးေဆးပညာစာအုပ္ (debut book) ကို 

ေရးသားပံုႏွိပ္ထုတ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖ့စ္ဘြတ္စာမ်က္ႏွာမွာေရးတင္ေျပာၾကားတာကိုေတြ႔လိုက္ရပါ

တယ္။

ျမန္မာ့ေဆးပညာနယ္ပယ္အသီးသီးမွာ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္(၁၉၆၂-၆၃)၊ လက္ေထာက္ဆရာ၀န္၊ 

အရိုးခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္၊ ပါေမာကၡ(ေဆးတကၠသိုလ္-၁)ႏွင့္အရိုးခြဲစိတ္အထူးကုမွဴးခ်ဳပ္(Chief 

Orthopaedic Surgeon- ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆးရံုႀကီးႏွင့္အရိုးအထူးကုေဆးရံု ၾကည့္ျမင္တိုင္)စသျဖင့္

ကုသမႈ၊ သင္ၾကားေရးႏွင့္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေတြ႔အႀကံဳမ်ား ႏွစ္ေပါင္မ်ားစြာရွိခဲ့သည့္ဆရာႀကီး၏စာ

အုပ္ကို Orthopaedic Reference Book ဟုအမည္ေပးထားၿပီး အေထြေထြေရာဂါကုဆရာ၀န္(GP)၊

ေဆးေက်ာင္းသားမ်ား၊ သူနာျပဳဆရာဆရာမမ်ားႏွင့္ အေရးေပၚေဆး၀န္ထမ္းမ်ား(Paramedics)အ

တြက္ရည္စူးျပဳစုထားတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

၁၉၈၁ ႏွစ္ႏွစ္ကုန္ေလာက္က ေမာ္လၿမိဳင္ျပည္နယ္ေဆးရံုႀကီးကေန ရန္ကုန္ၾကည့္ျမင္တိုင္ရွိ အရိုး

ေရာဂါကုေဆးရံုႀကီးကို မိမိ ေျပာင္းေရြ ႔လာခဲ့ၿပီးေနာက္ အေၾကာအဆစ္ကုသေရး(Physiotherapy)

နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆရာႀကီးႏွင့္အနီးကပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ 

အဲဒီအခ်ိန္(၁၉၈၁-၈၉)က အရိုးေရာဂါအထူးကုေဆးရံုႀကီးမွာ အေဆာင္ (၁) (၂) (၃)နဲ႔ လက္ပိုင္းခြဲ 

စိတ္ေဆာင္ဆိုၿပီး လူနာေဆာင္ (၄) ေဆာင္ရွိတာပါ။

ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးဘညြန္႔က အေဆာင္ (၁)၊ ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးေအာင္သန္းထြန္းက အ

ေဆာင္ (၂)၊ ဆရာႀကီးေဒါက္တာဦးသိန္းျမင့္ထြန္းက အေဆာင္ (၃)ျဖစ္ၿပီး ေဆးရံုအုပ္ႀကီးနဲ႔လက္

ပိုင္းခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေဒါက္တာဦးေဖခင္က လက္ပိုင္းခြဲစိတ္ေဆာင္ကိုတာ၀န္ယူႀကီး

ၾကပ္တာျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဆရာႀကီးဦဘညြန္႔ကို ၁၉၇၃-၇၅ ႏွစ္မ်ားကတည္းက မသန္မစြမ္းလူနာမ်ားေဆးရံု

(သမိုင္း)မွာ စတင္ေတြ႔ျမင္ခဲ့ဖူးတာျဖစ္တယ္။ ထိုစဥ္က ေဒါက္တာဦးဘညြန္႔သည္ ေျမာက္ဥကၠလာ

ပေဆးရံုမွာ အရိုးခြဲစိတ္အတိုင္ပင္ခံဆရာ၀န္(Consultant Orthopaedic Surgeon)အျဖစ္တာ၀န္

ထမ္းေဆာင္ေနပါတယ္။ 

            

ေဒါက္တာဦးဘညြန္႔က အရိုးအထူးကုဆရာ၀န္မ်ားအေနျဖင့္ အမ်ားအားျဖင့္ေတြ႔ရွိရတတ္ေလ့ရွိ

သည့္အရိုးႏွင့္အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာသိမွတ္စရာ ၉၃ ခုအေၾကာင္းကို သူ၏စာအုပ္မွာ ေျခေျချမစ္

ျမစ္ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပထားတယ္ဆိုပါတယ္။  

တနည္းေျပာရရင္ လက္ေတြ႔ခႏၶာေဗဒ(clinical anatomy)၊ ဇီ၀ကမၼဆိုင္ရာလကၡဏာမ်ား(patho- 

physiology)၊ ေတြ႔ရွိရတတ္ေသာေ၀ဒနာလကၡဏာမ်ား(signs and symptoms)၊ ေရာဂါရွာေဖြစံု

စမ္းျခင္း(investigations)ႏွင့္ကုသျခင္း(treatment)အေၾကာင္းတို႔ကို လိုရင္းတိုရွင္းနားလည္သ

ေဘာေပါက္ေစရန္ေရးသားျပဳစုထားတာပါ။  

ဒါေၾကာင့္ ဆရာႀကီးက သူ၏စာအုပ္သည္ အေထြေထြေရာဂါကုဆရာ၀န္မ်ား၊ ေဆးေက်ာင္းသား

မ်ား၊ သူနာျပဳဆရာဆရာမမ်ား၊ အေရးေပၚေဆး၀န္ထမ္းမ်ား(Paramedics)ႏွင့္ ေဆးပညာဆိုင္ရာ

ဥပေဒေၾကာင္း(medicolegal work)ကိုစိတ္၀င္စားၾကသူမ်ားအတြက္ အမွန္တကယ္အက်ိဳးရွိလိမ့္

မယ္လို႔ယံုၾကည္ထားတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။

အထက္ေဖာ္ျပပါက်န္းမာေရးလုပ္သားမ်ားအျပင္ ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရးႀကီးတြင္ ေရွ ႔တန္းစစ္ေျမျပင္

အသီးသီး၌ ရဲရင့္စြာကိုယ္က်ိဳးစြန႔္အသက္ေပးလုပ္ကိုင္လ်က္ရွိၾကတဲ့ဆရာ၀န္၊ သူနာျပဳ၊ ေဆးဘက္

ပညာရွင္အစရွိေသာ ေဆးစစ္သည္ေတာ္မ်ား(medical personnel) အားလံုးကို အားေပးေထာက္ခံ

တဲ့အေနနဲ႔ သူ၏စာအုပ္ကို တန္ဖိုးမယူပဲ ေမတၱာလက္ေဆာင္ေပးတာဟာ ဆရာႀကီး၏နိုင္ငံခ်စ္စိတ္

ႀကီးမားမႈလို႔ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။   

ဆက္ေရးပါမယ္။

ကိုဗစ္-၁၉ ကာကြယ္ေဆးႏွင့္က်ေနာ္

 

              

              

                            

အသက္ ၆၀ ႏွစ္အထက္ရွိသူမ်ားႏွင့္ႏွလံုး၊အဆုတ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊အသည္းဆိုင္ရာနာတာရွည္

ေရာဂါသည္မ်ား(Medically vulnerable and Immunocompromised)သည္ ကိုဗစ္-၁၉ေရာဂါကို 

ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးခံစားရဖြယ္ရွိေသာေၾကာင့္ ထပ္တိုးကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆး မပ်က္မကြက္ထိုးႏွံၾကရန္

က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက အႀကံေပးတိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ထားသည္။

ကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးကို ေနာက္ဆံုးထိုးႏွံခဲ့သည္မွာ ယခုအခါ ၁ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကၿပီျဖစ္သျဖင့္ ေရာဂါ

ကာကြယ္မႈအစြမ္း ဆက္လက္အားေကာင္းေနေရးအတြက္ ထပ္တိုးကိုဗစ္ကာကြယ္ေဆးထိုးရန္

ေအာက္ပါအတိုင္း သတိေပးအေၾကာင္းၾကားစာေပးပို႔ခဲ့သည္။

              

ဘုရားေဆး

သိၾကားေဆး

၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ကိုဗစ္-၁၉ ကာကြယ္ေဆး

အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔ အိုမင္းမစြမ္းျဖစ္ၾကရေတာ့မွာလား (၁)

 

အထက္ကအတိုင္း အၿမဲရႈပ္ပြေနတတ္ေလ့ရွိတဲ့ မိမိ၏ကြန္ျပဴတာေမာ္နီတာကို ဒီညမွာ အနဲအပါး 

ရွင္းရင္း ၂၀၁၈ ကေရးထားၿပီး ဘယ္ကိုမွမပို႔ျဖစ္ပဲ ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ရွိေနခဲ့တဲ့ ေအာက္ကစာ

ေလးကိုေတြ႔လို႔ အမွတ္တရတင္လိုက္ရပါတယ္။

ျပသနာက ဒီလို။

ဟိုစာေလးလဲ ေမာ္နီတာမွာ ခဏသိမ္းထားၿပီး မၾကာခင္ ျပန္ဖတ္ဦးမယ္ ျပန္သံုးမယ္ေပါ့။

ဒီပံုေလးလဲ မေမ့မေပ်ာက္ရွိေအာင္ ေမာ္နီတာမွာယာယီထားၿပီး လိုအပ္သလို သတိရတုန္း

ေလး အခြင့္သင့္တာနဲ႔ သံုးလိုက္ခ်င္ေသးတာ။

ဒီလို ဒီလိုနဲ႔ ေမာ္နီတာခမ်ာ ကြန္ျပဴတာရဲ ႔'အရူးလြယ္အိတ္ႀကီး'ျဖစ္လာရရွာပါေလပေကာ။

အေတာ္ေလာက္လူဆို ျမင္တာနဲ႔ပဲ ရူးသြားေလာက္ပါရဲ ႔။

အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔ အိုမင္းမစြမ္းျဖစ္ၾကရေတာ့မွာလား

                          - တင္ေမာင္ေအး (ကန္႔ဘလူ) -

 

လူတို႔၏အသက္အရြယ္ႀကီးျခင္းႏွင့္ငယ္ျခင္းအေၾကာင္းကို ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားခြဲျခားေျပာဆိုနိုင္သည္။ 

ပထမအမ်ိဳးအစားျဖစ္ေသာ chronological age မွာ ေမြးဖြားသည့္ေန႔မွစၿပီး ယ ေန႔တိုင္အသက္

ရွင္ေနဆဲအခ်ိန္အပိုင္းအျခားအထိ သို႔မဟုတ္ ေသဆံုးသြားေသာေန႔အထိ လူတစ္ဦးအသက္ရွင္

ေနထိုင္သြားခဲ့သည့္ကာလရွည္ၾကာမႈကို ရက္၊ လ၊ ႏွစ္ အစ ရွိသျဖင့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအသံုးျပဳေရ

တြက္ကာ သတ္မွတ္ေျပာဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ ၁၆ ႏွစ္။ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားျဖစ္ေသာ physiol-

ogical or biological age မွာ ကိန္းဂဏန္းအရ အသက္မည္မ ွ်ပင္ရွိေနေစကာမူ သူ႔အားအသက္

အရြယ္မည္၍မည္မ ွ်ရွိလိမ့္မည္ဟု အျမင္ အားျဖင့္မွန္းဆထင္ရသည္ကိုေျပာျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ 

အသက္ ၇၀ ႏွစ္ရွိေသာသူအား ၆၀ ႏွစ္ခန္႔ဟုထင္ရျခင္း(အရြယ္တင္ျခင္း)။ အလားတူပင္ အသက္ 

၄၀ ႏွစ္သာရွိေသးသူအား အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ရွိသည္ဟုထင္ရျခင္း(အိုစာျခင္း၊ အရြယ္က်ျခင္း)။

 

အသက္အရြယ္ကိုလိုက္ၿပီးျဖစ္လာရေသာဦးေႏွာက္အာရံုေၾကာ၊ ၾကြက္သားႏွင့္ႏွလံုးေသြးေၾကာတို႔

၏ဇီ၀ကမၼဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ လူတို႔၏ရုပ္ပိုင္းစြမ္းေဆာင္နိုင္မႈမ်ား (physical fun-

ction) အေပၚ ႀကီးစြာသက္ေရာက္မႈရွိေနၾကသည္ဟု ပညာရွင္တို႔ကဆိုထားပါသည္။ အထူးသျဖင့္ 

မသန္စြမ္းမႈႏွင့္ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာစြမ္းေဆာင္ရည္ခ်ိနဲ႔လာျခင္း (aerobic physical frailty) တို႔သည္ အို

မင္းမစြမ္းျဖစ္မႈအေျခအေနသို႔ အလ်င္အျမန္တြန္းပို႔ေလ့ရွိၾက သည္။ သို႔တေစ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား

ေလ့က်င့္ေပးျခင္းသည္ အသက္အရြယ္အရျဖစ္လာေသာဇီ၀ကမၼဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ားကိုေျပာင္း

ျပန္ျဖစ္ေစနိုင္ေလသည္။ လႈပ္ရွားအသံုးခ် မႈနည္းပါးေသာခႏၶာကိုယ္သည္သာ အိုမင္းမစြမ္းျဖစ္လာ

ရျခင္း၏အဓိေသာ့ခ်က္ျဖစ္ေနပါသည္။

ျမန္မာစကားတြင္ ‘အိုမင္းရင့္ေရာ္’ ႏွင့္ ‘အိုမင္းမစြမ္း’ ဟူ၍ေျပာဆိုေလ့ရွိၾကသည္။ ျမန္မာအဘိဓာန္

က ‘အိုမင္းရင့္ေရာ္’ ကို အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ေသာသူဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုၿပီး ‘အိုမင္းမစြမ္း’ ကိုမူ 

အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္၍ ခြန္အားနည္းကာ မစြမ္းေဆာင္နိုင္ေတာ့ေသာသူ ဟုဆိုထားပါသည္။  

               

                                 

               

 

 

လူတို႔သည္ ငယ္ရာမွႀကီးလာၾကရသလို ႀကီးလာျခင္းႏွင့္အတူ ဇရာဆိုသည့္အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို 

မလြဲမေသြရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ၾကရသည္မွာ ျဖစ္ၿမဲဓမၼတာျဖစ္သည္။ ထူးထူးျခားျခားမရွိလွေပ။  

ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္မႈမ်ားသည္ လူတို႔၏က်န္းမာေရးအတြက္မ်ားစြာေကာင္းမြန္လွေၾကာင္း

ကိုအားလံုးသိရွိၾကၿပီးျဖစ္သည္။ ေဆးပညာေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ပံုမွန္ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့ 

က်င့္မႈမ်ားသည္ အသက္ငယ္ရြယ္သူမ်ားထက္အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္သူမ်ားကို ပိုၿပီးအက်ိဳးေက်းဇူး

ရရွိေစေၾကာင္းသိရွိရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လူရြယ္လူလတ္မ်ားတြင္ ၾကြက္သားႏွင့္ႏွလံုး

ေသြးေၾကာဆိုင္ရာဇီ၀ကမၼစြမ္းေဆာင္မႈ (physiologic reserve) အေျမာက္အမ်ားရွိေနၿပီး အသက္

ႀကီးရင့္သူမ်ားတြင္ တျဖည္းျဖည္းက်ဆင္းလာေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ၾကြက္သား

သန္စြမ္းေစေသာ၊ ကိုယ္ေနဟန္ထားခ်ိန္ဆမႈေကာင္းေစေသာ၊ ခံနိုင္ရည္ရွိေစေသာကိုယ္လက္လႈပ္

ရွားေလ့က်င့္မႈမ်ားကို မွန္မွန္ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ အသက္ႀကီးရင့္သူမ်ားသည္ မသန္စြမ္းျဖစ္မႈ(အိုမင္း

မစြမ္းမႈ) ကိုေႏွာင့္ေႏွးေစၿပီး ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးသြားလာလုပ္ကိုင္ရင္း အသက္ရွည္နိုင္ေလသည္။

 

ခႏၶာကိုယ္အဂၤါမ်ားတြင္ ဇီ၀ကမၼေျပာင္းလဲမႈမ်ား(physiological changes)ရွိလာၾကသည္။

ဥပမာ တစ္မိနစ္တိုင္းမွာ ႏွလံုးမွခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔အျပားဆီသို႔ညွစ္ထုတ္ပို႔ေပးနိုင္ေသာေသြးပမာဏ

ေလ ွ်ာ့နည္းသြားသည္။ ေသြးေပါင္(ဖိအား)က ပံုမွန္ထက္မ်ားလာသည္။ ေသြးေၾကာရွိနံရံမ်ားသည္

ယခင္လိုေပ်ာ့ေျပာင္းမႈမရွိေတာ့ဘဲ ထူထဲမာေက်ာလာၾကသည္။ အဆုတ္မ်ားအတြင္း၌ေအာက္ဆီ

ဂ်င္ဓာတ္ႏွင့္ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓာတ္တို႔၏ဖလွယ္နိုင္စြမ္းလည္း ယုတ္ေလ ွ်ာ့က်ဆင္းလာ

သည္။ ၾကြက္သား၊ အရိုးႏွင့္အဆစ္မ်ားတြင္ သဘာ၀အရေျပာင္းလဲပ်က္စီးမႈမ်ား (degenerative 

changes) ရွိလာၾကသည္။

ယခုအခါ သက္ႀကီးရြယ္အိုအထူးကုဆရာ၀န္မ်ား (geriatricians) သည္ ေရာဂါရွာေဖြေရးႏွင့္ေရာ

ဂါစီမံကုသေရးအပိုင္းတို႔ကိုယခင္ကကဲ့သို႔အထူးဦးစားမေပးေတာ့ဘဲ ေရာဂါျဖစ္စဥ္ကိုေႏွးေကြးေစ

ျခင္း (delaying disease) ႏွင့္က်န္းမာေရးကိုဂရုျပဳေစာင့္ေရွာက္တတ္ျခင္း (promoting health) 

တို႔ကို ေျပာင္းလဲအာရံုစိုက္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ 

အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လူနာ၏က်န္းမာေရးႏွင့္မညီညြတ္ေသာေနထိုင္မႈဘ၀ပံုစံကိုေျပာင္းေပး

လိုက္ျခင္း (lifestylechanges)နည္းျဖင့္ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္မလာေစရန္ အခ်ိန္ဆြဲထားနိုင္သည္။ 

ထိုသို႔အခ်ိန္ဆြဲထားေပးျခင္းေၾကာင့္ အျခားေသာက်န္းမာေရးျပသနာမ်ားႏွင့္ဆက္ႏႊယ္ေပၚေပါက္

လာနိုင္သည့္က်န္းမာေရးဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုလည္း ေလ ွ်ာ့ခ်လာနိုင္မည္ျဖစ္သည္။

 

                           

                                                       - တင္ေမာင္ေအး (ကန္႔ဘလူ) -

***

အထက္ကေဆာင္းပါးႏွင့္ပတ္သက္လို႔ ဆက္ၿပီးစဥ္းစားေဆြးေႏြးၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

ေျပာခ်င္တာက ကိုယ္ထူကိုယ္ထက်န္းမာေရးအေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေဆး၀ါးမ်ားကိုအားမကိုးခ်င္ေတာ့လို႔ 'ေဆး၀ါးမဲ့က်န္းမာေရး'ဘ၀ကို 'မည္သူမျပဳ မိမိမႈ'

နည္းလမ္းျဖင့္ ေျပာင္းလဲႀကိဳးပမ္းၾကေရးအတြက္ အားေပးတိုက္တြန္းလ်က္ရွိေနပါၿပီ။

ဒီကေန႔ မိမိတို႔လင္ကိုယ္မယား အဖိုးအဖြားႏွစ္ေယာက္ Great World ကုန္တိုက္ႀကီၤးကို

ေရာက္သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ 

အဲဒီမွာ POSB ဘဏ္မ်ားရွိေလမလားဆိုၿပီးသြားၾကည့္ၾကတာ။ မရွိပါဘူး။ ေငြထုတ္ေပးတဲ့

ATM စက္ေတြပဲရွိတာ။

ဒီလိုနဲ႔ ဟိုေလ ွ်ာက္ၾကည့္ ဒီေလ ွ်ာက္ၾကည့္ရင္းက အေၾကာအဆစ္နဲ႔ေက်ာရိုးခါးရိုးတန္းကုပ

ညာရွင္(Chiropractor)တဦး၏ေဆးခန္းနံရံမွာ 'ေသာမတ္စ္ အက္ဒစ္ဆင္'ရဲ ႔ေအာက္ပါေဟာ

ကိန္း(Prophecy)ကိုေတြ႔မိပါတယ္။

'ေနာင္ကာလေတြက်ရင္ ဆရာ၀န္မ်ားက လူနာေတြကို ေဆး၀ါးေပးမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး' ဆို

လို႔ စိတ္၀င္စားတာနဲ႔ ဟိုတယ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ အေသအခ်ာျပန္ရွာၿပီးဖတ္္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။