စပ္မိစပ္ရာမ်ား (၆) - ဒူးနာျခင္းႏွင့္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ကုသမႈ - ၁

 

ဒီကေန႔မွာ ရုပ္သံအစီအစဥ္တခုက "ဒူးနာျခင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား" ဆိုၿပီး က်န္းမာ

ေရးပညာေပးအစီအစဥ္ေလးကို ၾကည့္ရႈလိုက္ရပါတယ္။

ေဟာေျပာပညာေပးသူက အၿငိမ္းစားပါေမာကၡ အရိုးခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာဦး

ေက်ာ္ျမင့္နိုင္ပါ။

ဒူးနာတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး OA လို႔ေခၚတဲ့ Osteoarthritis အမ်ိဳးအစားအေၾကာင္းကို အဓိကေျပာ

သြားပါတယ္။ အျခားဒူးနာျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးအေၾကာင္းကိုလဲ အနည္းအပါးထည့္ေျပာပါေသးတယ္။

မိမိက အေၾကာအဆစ္ကုပညာရွင္(Physiotherapist) ျဖစ္လို႔မို႔ ဒူးနာျခင္းအေၾကာင္းထက္ ဒူးနာ

တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကာကြယ္မႈ၊ကုသမႈေတြေပးတဲ့ေနရာမွာ အရိုးခြဲစိတ္အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးတ

ဦးက အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာလႈပ္ရွားေလ့က်င့္ကုသမႈ(Therapeutic exercise)ကို ဘယ္ေလာက္

အထိအေလးထားသလဲ လူနာေတြကိုဘယ္လိုေတြမွာတတ္ ေျပာျပတတ္ လမ္းညႊန္တတ္သလဲ

ဆိုတာကို ပိုၿပီးစိတ္၀င္စားတာရယ္ ပိုၿပီးသိခ်င္တာရယ္ပါ။

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ OA ဆိုတဲ့ဒူးနာျခင္းအမ်ိဳးအစားမွာ အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာလႈပ္ရွားေလ့

က်င့္ကုသမႈသည္ မပါမျဖစ္ မလုပ္မျဖစ္ကို အေရးႀကီးေနတာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္

ပဲေကာင္းမြန္သည့္ ေဆးအမ်ိဳးအစားေတြ (စားေဆး၊ လိမ္းေဆး၊ ထိုးေဆး) ေပးေပး၊ ေအာင္ျမင္

သည့္ခြဲစိတ္မႈမ်ိဳးလုပ္ထားထား လူနာအေနနဲ႔ ထိေရာက္တဲ့အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာလႈပ္ရွားေလ့

က်င့္ကုသမႈေတြ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ တကယ္တမ္းသက္သာေပ်ာက္ကင္းဖို႔ အလွမ္းေ၀းေနမွာေသ

ခ်ာပါတယ္။

        

ဒါျဖင့္ OA အမ်ိဳးအစားဒူးနာျခင္းဆိုတာ ဘာပါလဲ။

OA အမ်ိဳးအစားဒူးနာျခင္းသည္ အဆစ္ရဲ ႔အတြင္းမွာရွိတဲ့ အရိုးနုေလးေတြ၊အရြတ္ေတြ တျဖည္း

ျဖည္းခ်င္းပြတ္တိုက္ပ်က္စီးလာရာကေန ၾကာေတာ့ ဒူးဆစ္၏မူလပံုမွန္အေနအထားကိုပါေျပာင္း

လဲသြားတာမ်ိဳး (change in structure) ျဖစ္သြားေတာ့တာ။ 

 ေဒါက္တာဦးေက်ာ္ျမင့္နိုင္က ဒူးနာျခင္း၏ျဖစ္နိုင္ေျခအေၾကာင္းမ်ားကို မ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ ေရာဂါအမ်ိဳး

မ်ိဳး၊ ခႏၶာကိုယ္အ၀လြန္ျခင္းစတာေတြကိုေျပာသြားသလို ကုသမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔လဲ သမရိုးက်နဲ႔

ေခတ္ေပၚေနာက္ဆံုးေဆး၀ါးေတြ၊ ခြဲစိတ္ကုသမႈ၊ အစားအေသာက္(diet)နဲ႔ ဘ၀ေနမႈပံုစံျပဳျပင္

ေျပာင္းလဲျခင္း(lifestyle changes)၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အေၾကာအဆစ္ဆိုင္ရာလႈပ္ရွားေလ့

က်င့္ကုသမႈေတြအေၾကာင္းကို တင္ဆက္မႈအပိုင္း(၃)ပိုင္းအထိ အေတာ္ေလးျပည့္ျပည့္စံုစံုေျပာ

သြားတာေတြ႔ရပါတယ္။

အဲဒီလို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀းနဲ႔ျပည့္ျပည့္စံုစံုရွိေအာင္ သူ၏ေဆးပညာမွတ္တမ္းမွတ္ရာစာဖိုင္ကို တ

ရြက္ခ်င္းၾကည့္ရႈကိုးကားသလို သူ၏ကိုယ္ေတြ႔ကုသမႈအေတြ႔အႀကံဳမ်ားနဲ႔ကိုယ္ပိုင္ေတြးေခၚယူ

ဆထားမႈမ်ားကိုပါ က်ယ္က်ယ္ပ်ံ ႔ပ်ံ ႔ ထုတ္ႏႈတ္မ ွ်ေ၀သြားတာ သတိျပဳမိပါတယ္။

လူနာမ်ားကို လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ခန္း (Exercise) သင္ေပးတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူႀကံဳေတြ႔ရတတ္

သည့္အဆင္မေျပမႈနဲ႔အခက္အခဲမ်ားကလဲ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းလို႔ပါ။ 

နားေထာင္ေနရာကေန ငိုအားထက္ ရယ္အားသန္ဆိုသလိုျဖစ္ရေသးတာ။

လူနာတဦးအား ပထမအႀကိမ္ေတြ ႔စဥ္တုန္းက အိမ္မွာလုပ္ဖို႔ေလ့က်င့္ခန္းတခ်ိဳ ႔ကိုျပေပးသင္

ေပးလိုက္ပါသတဲ့။

ေျခလက္ေတြကို ဘယ္လိုေျမွာက္ ဘယ္လိုေကြးဆန္႔ မွန္မွန္လုပ္ေပး စသျဖင့္ေပါ့။

အဲဒီလူနာကို ၂ ပတ္အၾကာမွာျပန္ၾကည့္တဲ့အခါ ေျခလက္ေလ့က်င့္ခန္းေတြ လုပ္ျဖစ္ မလုပ္ျဖစ္

ေမးၾကည့္တဲ့အခါ လုပ္ပါသတဲ့။

ဒါေပမယ့္ လုပ္ျပခိုင္းတဲ့အခါမွာ လူနာက သင္ျပေပးလိုက္တဲ့အတိုင္းမဟုတ္ပဲ တလြဲေတြလုပ္ျပ

ပါေတာ့သတဲ့ေလ။

တခ်ိဳ ႔လူနာေတြက သင္ေပး ျပေပးၿပီး ေသခ်ာမွာလိုက္တဲ့ၾကားက လံုး၀ကို မလုပ္ၾကပါဘူးတဲ့။ 

ကဲ ေကာင္းၾကေရာ။

ဒါေၾကာင့္ သူက လူနာမွတ္တမ္းစာအုပ္ေလးထဲမွာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔ စာပါေရးေပးရေတာ့တာ။